İkincil İşlem Görmüş Ürünlerin Beyanı

Bilindiği üzere Dahilde İşleme İzin Belgesi (DİİB) kapsamında ithal edilen ürünlere “ithal ürün” denilmektedir. İthal ürünlerin işlenmesi sonucu ortaya çıkan ürünlere ise “işlem görmüş ürün” diyoruz.

İşlem görmüş ürünleri üçe ayırıyoruz:

1- Asıl İşlem görmüş ürün
2- İkincil işlem görmüş ürün
3- Fire

1- Asıl işlem görmüş ürün; işleme faaliyetleri sonucunda üretimi amaçlanan üründür. Plastik ham maddesinden plastik tabak bastığımızı varsayarsak; ithal ürünümüz plastik ham maddesi, asıl işlem görmüş ürünümüzse plastik tabak olacaktır.

2- İkincil işlem görmüş ürün (İİGÜ); işleme faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan asıl işlem görmüş ürün dışında kalan, üretilmesi amaçlanmayan ama asıl işlem görmüş ürünün imalatı esnasında ortaya çıkan ekonomik değeri olan ürünlerdir. Plastik tabak üretimi esnasında kalıba ham madde pompalanırken ham madde akış yolunda kalan parçalar ya da bozuk basılmış ürünler ikincil işlem görmüş ürün olarak adlandırılmaktadır.

3- Fire; Fire ithal eşyasının işlenmesi esnasında uçan, kaçan, yok olan ya da ekonomik değeri olmayan çıktılardır. Fire tabir ettiğimiz ürünün işleme sonucunda ortadan kaybolmuş olması yani elimizde olmaması gerekir ya da elimizde olmakla beraber ekonomik değerinin (piyasada maddi değerinin) olmaması gerekir. Bir ürünü bizim değerlendirmiyor olmamız, o ürünün maddi değeri olmadığı anlamına gelmez. Çok düşük kıymetlerden olsa bile piyasada alınıp satılan bir ürünse maddi değeri vardır demektir. Maddi değeri olan bir üründe fire olarak adlandırılamaz. İkincil işlem görmüş ürün olarak adlandırılır.

İkincil işlem görmüş ürünler ya DİİB çerçevesinde ihraç edilmelidir ya da belge kapama süresi içerisinde ithal edilmelidir (Serbest dolaşıma sokulmalıdır.). Peki, ikinci işlem görmüş ürünlerin serbest dolaşıma giriş beyannamesinde miktarı, değeri nasıl belirlenecektir ve vergilendirmesi nasıl yapılacaktır.

İkincil işlem görmüş ürünün kıymeti nasıl beyan edilir?

DİİB alınırken ikincil işlem görmüş ürünler için referans bir değer yazılmaktadır. Bu İİGÜ için serbest dolaşıma giriş beyannamesi açılırken İİGÜ’nün piyasa değeriyle referans değeri birbirine yakınsa referans kıymeti üzerinden beyanname açılabilir. Piyasa değeriyle referans değeri arasında fark varsa, önce DİİB revize edilip referans değeri piyasa değerine göre güncellenmeli, sonrasında beyanname açılmalıdır.

İkincil işlem görmüş ürünün miktarı nasıl tespit edilir?

İİGÜ miktarı, yine DİİB alınırken ham madde sarfiyat tablosunda belirlenmiştir. İthal eşyasının ihraç edilen kısmı oranında İİGÜ beyannamesi açılmalıdır. Fakat gerçekte ortaya çıkan ürün ile ham madde sarfiyat tablosunda belirlenen tutarlar arasında fark var ise öncelikle DİİB ham madde sarfiyat tablosu revize edilmeli sonrasında serbest dolaşıma giriş beyanı yapılmalıdır.

Son olarak ikincil işlem görmüş ürünün vergilendirmesi nasıl yapılır?

Gümrük Kanunu ikincil işlem görmüş ürünün beyanı konusunda iki seçenek sunmaktadır. DİİB sahibi firmalar isterlerse Gümrük Kanunu madde 114’e göre ithal eşyasının ikincil işlem görmüş ürüne dönüşen kısmı oranında ithal eşyası olarak beyanda bulunabilirler. Örneğimiz üzerinden gidersek burada ithal eşyası plastik ham maddesi olduğu için 10 ton plastik ham maddesi ithal eşyası olarak geldiyse ve bunun 1 tonu ikincil işlem görmüş ürüne dönüştüyse 1 ton plastik ham maddesi için serbest dolaşıma giriş beyannamesi açıyoruz. Burada dikkat edilmesi gereken;

1- Beyannamede ürün cinsi ithal eşyası olmalıdır.
2- İkincil işlem görmüş ürüne dönüşen miktar beyan edilmelidir.
3- Fiyat dahilde işleme rejimine ilk giriş beyannamesindeki tutardır.
4- Referans tarihi ilk beyanname tarihi olmalıdır.

İkinci seçeneğimizse Gümrük Kanunu madde 115’e göre beyanda bulunmaktır. Bu durumda ortaya çıkmış ikincil işlem görmüş ürün miktarı kadar ürün cinsi olarak ikincil işlem görmüş ürün yazılarak serbest dolaşıma giriş beyanı yapılmalıdır. Bu durumda dikkat edilmesi gerekenler:

1- Beyannamede ürün cinsi olarak ikincil işlem görmüş ürün beyan edilmelidir,
2- Miktar, “İkincil işlem görmüş ürünün kıymeti nasıl beyan edilir?” kısmına göre belirlenmeli,
3- Kıymet, “İkincil işlem görmüş ürünün miktarı nasıl tespit edilir?” kısmına göre belirlenmeli,
4- Referans tarihi olarak ikincil işlem görmüş ürüne ait serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil edildiği tarih girilmelidir.

İkincil işlem görmüş ürünlerde KKDF uygulaması: Birkaç ürün çeşidi dışında; ikincil işlem görmüş ürün beyannamesinin tescil alındığı tarihte, ithal eşyasına ait mal bedeli ödenmişse Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu (KKDF) oluşmamaktadır. Ödenmemişse KKDF oluşmaktadır. KKDF’nin hesaplanmasında ise mevzuatımızda net bir açıklama bulunmamaktadır. Gümrük idareleri ithal eşya beyannamesinin tamamına KKDF uygularken biz bu hesaplamanın yanlış olduğu kanaatindeyiz. Adil olanın ithal eşyanın ikincil işlem görmüş ürün kısmı için KKDF uygulanmasıdır.

Bu yazımızla gümrük idareleri ile dış ticaret firmalarının birçok mahkemelik konusunu bilirkişi olarak aydınlatmaya çalıştık.

Yararlı olması dileklerimizle…

Ali Kartaş

Geri

Uzman Hakkında

Uzmanın Diğer Makaleleri

Tüm Makaleleri Görüntüle

İkincil İşlem Görmüş Ürünlerin Beyanı

Uzman Hakkında

İşlem Başarılı!