Sınır Ötesi E-Ticaretin Gelişimi

Bir ülkede yaşayan kişi ve işletmelerin ihtiyaç duydukları ürün ve hizmetleri diğer ülkelerdeki e-ticaret sitelerinden sipariş vermeleri giderek yaygınlaşan bir e-ticaret uygulamasıdır.

Ancak her ülkenin vergi, gümrük ve tüketici hakları ve diğer yasal uygulaması farklı olduğu için sınır ötesi e-ticaretin henüz tam potansiyeline ulaştığı söylenemez.

Müşterilerin ürünlere erişimi toptancı, perakendeci, taşımacılık ve depoculuk aktivitelerini ve bunların herbirinin ayrı kar marjlarını içermekte, fiyatlarda da artış olabilmektedir. Bazı durumlarda e-ticaret firmaları sınır ötesine ticaretin fırsatlarından yararlanmak için hedef ülkelere ayrıca yatırım yapmakta, yeni e-ticaret siteleri açmaktadır.

Türkiye’nin sürdürülebilir ihracat artışı için yurt dışına e-ticaretin sorunlarının en kısa sürede öncelikle çözümlenmesi gerekmektedir. Bu konuda TEPAV öncülüğünde kamu ve özel sektör kurumu temsilcilerinin katılımı ile hazırlanan “Türkiye’de E-ihracat, Fırsatlar ve Sorunlar-2014” yayını bu konuyu ele almaktadır. Raporda Türkiye’nin ihracat menzilinin 2001 yılında 3.235 kilometre iken, 2011 yılında 2.846 kilometreye düştüğü bilgisi verilmektedir.

Avrupa Birliği The Ecommerce Foundation’ı e-ticaret alanında tek merkezden güncel bilgiler sağlayan ve e-ticaret firmalarının kıyaslamasını yapan 2015’te kurmuştur.

Kurumun çalışmalarına destek veren ülkeler düzeyindeki ulusal katılımcı kuruluşlar şunlardır: Shop.org (ABD), BeCommerce (Belçika), FEVAD (Fransa), Thuiswinkel.org (Hollanda), Ecommerce Polska (Polonya), FHID (Danimarka), Netcomm Italy (İtalya), Netcomm Switserland (İsviçre), Retail Excellence (İrlanda), Greca (Yunanistan), Händlerbund (Almanya), Adigital (İspanya), Apek (Çek Cumhuriyeti), Verkkoteollisuus, Finnish Commerce Federation (Finlandiya), Acepi (Portekiz), Virke e-Handel (Norveç), SzEK (Macaristan), Supranational:Ecommerce Europe

Kurumun web sitesinde (https://www.ecommercebenchmark.org/en/free-benchmark) e-ticaret sitelerinin kendi kıyaslamalarını yapmaları için hazırlanan bölümde şu kriterler yer almaktadır. Ülkemizdeki e-ticaret sitesi işleticilerine çok yararı olacak bu kriterleri aşağıda veriyoruz:

Sayfa Yönü

1. Bounce rate (%): Siteden geri çıkma oranı. Siteye giren bir ziyaretçinin hemen geri çıkması.
2. Average CPC: Cost-per-click: Tıklama başına maliyet. Ücretli reklam çalışmalarının etkisini ölçer.
3. Max. CPS (%) (Cost-per-sale): Satış başına maliyet.

Seçim

4. Product clickers (%): Ürüne tıklanma oranı. Sitenizi ziyaret edenlerin bir ürün sayfasına bakma oranını ölçer.
5. Abandonment Basket Rate (%): Hiç alışveriş yapılmasa da en az bir ürünün bir kere alışveriş sepetine eklendiği ancak alışverişin tamamlanmadığı durumları ölçmek için kullanılır. Toplam ziyaretçi sayısına bölünür.
6. Total IT Costs / Total Turnover (%): Bilgi işlem maliyetlerinin yıllık gelire bölünmesi ile bulunur.
7. Product Content Costs / Total Turnover (%): B,r ürünün satışı için gerekli tüm içeriği yaratma maliyetinin yıllık gelire bölünmesi ile bulunur.

İşlem

8. Conversion Ratio (%): Dönüştürme oranı. Sipariş oranı toplam ziyaretçi sayısına bölünür.
9. Average number of order lines: Tek bir siparişte kaç faklı ürün siparişi verilmektedir, bunu ölçer.
10. PSP Costs / Total Online Turnover (%): Payment System Provider (Ödeme Hizmet Sağlayıcı)/Toplam  Online Ciro: Bir işlemde ödeme hizmet sağlayıcılarına ödenen miktar.

Teslimat

11. Order completeness (%): Siparişin tamamlanması. Alınan ve teslimi yapılan siparişlerin toplam sipariş sayısına oranı.
12. Total Return Percentage (%): Geri dönen tüm veya parça siparişin teslimatı yapılan tüm veya parça siparişlere bölünmesi ile bulunur.
13. Average Delivery Costs / Package: Bir siparişin depodan müşterie ulaşması için yapılan teslimat harcamaları oranı.
14. Return Costs / Package: Ürün geri döndüğünde yapılan harcamaların oranı.

Müşteri Hizmeti

15. Sürekli Alıcılar (%): En az iki alışveriş yapan ziyaretçi sayısının seçilen bir dönemdeki toplam tekil ziyaretçi sayısına bölünmesi ile bulunur.
16. Net Promotor Scoree: Net tavsiye skoru. Müşterilerin stenizi yakın çevresine tavsiye etme oranı.
17. Customer Service Costs / Turnover %: Müşteri Hizmet Maliyetleri/Gelir

Finansal

18. Online Turnover Growth Y/Y (%): Online Gelir Artışı. Birbirini takip eden iki yıldaki gelirlerin bölünmesi ile yıllık artış yüzdesi hesaplanır.
19. Total Turnover/FTE (Full Time Employees): Online ve offline satışların toplam çalışan sayısına bölünmesi ile bulunur.
20. EBITDA/Turnover (%): Faiz vergi ve amortisman öncesi kar (favök)/Gelir. Tüm online ve offline gelirler temel alınır.
21. Online Turnover / Total Turnover (%): Online gelirlerin toplam gelirlere bölünmesi ile bulunur.

Zeynep İyiler

Uzman Hakkında

Dr. Levent Özkardeş
Dış Ticaret

Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat Bölümü’nden 2000 yılında mezun oldu. 2014 yılında ABD’de Boston Üniversitesi Çokuluslu Ticaret Yüksek Lisans Programı’nı tamamlayarak yüksek lisans derecesini aldı. Doktora derecesini 2020 yılında Yaşar Üniversitesi İşletme Anabilim Dalı’nda, “Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsünün (YYS) Firmaların Rekabet Yapısına Etkisi”ni konu alan tez çalışması ile tamamladı.

Meslek hayatına 2001 yılında gümrük müfettiş yardımcısı olarak başladı; 2005 yılında gümrük müfettişliğine, 2012 yılında da gümrük başmüfettişliğine atandı. Mesleğinde 18 yılı geride bıraktığı 2019’da başmüfettişlik görevinden ayrılarak önde gelen bir gümrük müşavirliği firmasında genel koordinatör olarak çalıştı. Özkardeş, 2021 yılı itibari ile kurucusu olduğu gümrük, dış ticaret denetim ve danışmanlık firması bünyesinde gümrük ve dış ticaret alanlarında eğitim, danışmanlık ve denetim hizmetleri vermekte, aynı zamanda yetkilendirilmiş gümrük müşavirliği yapmaktadır. Ayrıca Yaşar Üniversitesi Dış Ticaret Bölümü’nde öğretim görevlisi olarak gümrük ve dış ticaret dersleri vermektedir.

İyi derecede İngilizce ve Almanca bilen, birçok dergide makaleleri yayımlanan, dış ticaret ile ilgili panellere konuşmacı olarak katılan Levent Özkardeş, dış ticaret ve gümrük alanlarında uzmanlaşmıştır.

Tüm Uzmanlar
Uzmanın Diğer Makaleleri