Esnafından eczacısına, avukatından kuyumcusuna, şirket ortağından çiftçisine, isteğe bağlı sigorta ödeyenden muhtarına herkes BAĞ-KUR’lu.

BAĞ-KUR’lular üreten, istihdam açan, vergi veren, prim ödeyen insanlar. Bu kesimin önemli bir sorunu var. Yıllar önce vergi mükellefi oldukları halde BAĞ-KUR kayıtları bulunmadığı için o yıllarını emeklilik hesaplarından saydıramıyorlar. Normal şartlarda emeklilik hesaplamalarında SSK yani yeni adıyla 4A’lılara göre daha uzun süre beklemek ve prim ödemek zorundalar.

Geçmişte ticari faaliyette bulunmuş vergi mükellefi olmuş binlerce vatandaş ya ihmalden ya da cazip bulmadığı için BAĞ-KUR kaydını yaptırmamış. Sistem de onları resen kaydetmediği için yıllarca süren hizmetler “hiç” hükmünde olmuş durumda. Bu BAĞ-KUR’lular için iki önemli tarih var: 04.10.2000 ve 01.10 2008. İlk tarihe kadar BAĞ-KUR kaydı yaptırmayanların hizmetleri 2008'den sonra geçerli sayılıyor. 2000-2008 yılları arasında eğer BAĞ-KUR’a bir kayıt yaptırmışlarsa 2000 yılından sonra sayılıyor. Dolayısıyla birçok yılları emeklilik hesabına katılmıyor. Yaşı ve yılını doldurmasına rağmen bu günlerini saydıramayan binlerce BAĞ-KUR’lu emekli olamıyor ve bu süreleri yeniden beklemek zorunda. Bu durumda olan BAĞ-KUR’luların bir kısmı mahkemelere giderek haklarını arıyor. Olumlu sonuç alanlar da var, alamayanlar da. Her dosya ayrı değerlendiriliyor. Hatta bu konuda Yargıtay’ın da kararları bulunuyor. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2009/52 sayılı ve 04.02.2009 tarihli kararı bazı davalarda emsal ve delil olarak kullanılıyor.

Silinen günlerin ihyası
 

Bu arada borçlarını ödemedikleri için günleri silinen BAĞ-KUR’lu sigortalılar da var. 2015 yılında çıkartılan torba yasa ile BAĞ-KUR prim borcu 12 ay ve daha fazla olanların bu borçları silinmiş ve hizmetleri dondurulmuştu.

Bu borçlardan kurtulan BAĞ-KUR’lular prim ödemeye devam ettiler. Biriken primlerini ise şimdi emeklilik hesabında kullanabiliyorlar. Ancak eğer eksik primleri varsa onlar için bir fırsat var. Daha önce silinen ve dondurulan hizmet günlerini yeniden canlandırarak (ihya) emeklilik hesabına katabiliyorlar. Böylece ödedikleri süre kadar beklemeden emekli olabiliyorlar. Bu işlem için hak sahiplerinin dilekçe ile Sosyal Güvenlik Kurumu'na başvurması gerekiyor. Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta, borçların tamamının ödenmesi isteniyor. Yani ihtiyaç olunan gün kadar ihya mümkün olmuyor. Tabi ihya sırasında ödenecek tutar son rakamlar üzerinden hesaplanıyor.

Hesaplama prime esas kazanç üzerinden yapılıyor. SGK tarafından hesaplanıp tebliğ edilen borç tutarının 3 ay içiresinde ödenmesi gerekiyor. Eğer 3 ay içinde ödeme olmaz ise bu kez talep iptal oluyor ve yeniden talep gerekiyor. BAĞ-KUR’lular (isteğe bağlı BAĞ-KUR hariç) asgari ücretin brüt tutarının yüzde 34,5’i kadar prim öderler. Vadesi geçmiş prim borcu olmayan ve primlerini düzenli ödeyenlere ayrıca 5 puanlık indirim de uygulanıyor. İsteğe bağlı sigorta ödeyenler de BAĞ-KUR’lu sayılıyor. Onlar brüt asgari ücretin yüzde 32’si üzerinden prim ödüyorlar. Tarım (çiftçi) BAĞ-KUR’luların 2017 yılı için ödeyecekleri prim tutarı 24 günlük brüt asgari ücret üzerinden hesaplanıyor.