Bayramda Çalışana Çift Yevmiye

Hükümet, Ramazan Bayramı tatilini kamu çalışanları için 9 gün olarak ilan etti. Böylece kamu çalışanları 1,5 gün idari izinli sayıldı. Ancak özel sektörde bayram tatili 3,5 gün olarak uygulandı. İdari izin alan ya da senelik izin kullananlar izinlerini dokuz güne çıkartabildiler. Ancak çalışma açısından bakıldığında bayram mesaisi için 3,5 günlük resmî tatil dikkate alınıyor. Bayramda tatil yapanların yanında üretimin devam ettiği birçok sektörde çalışma da yapıldı. Resmî tatillerde çalışanların yasalarımıza göre bazı hakları bulunuyor

Yasalarımızda dini ve millî bayramlar resmî tatil olarak kabul ediliyor. Böylece arife günü ile birlikte Ramazan Bayramı 3,5 gün resmî tatil olarak kutlandı. Resmî tatillerde işçilerin çalışma zorunluluğu yok. İşçilerin ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılabilmeleri için yazılı olarak onaylarının alınması ya da imzalanmış iş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde çalışacakları yönünde bir hüküm olması gerekiyor. Eğer işçiden yazılı onay alınmamışsa ya da sözleşmelerde bu yönde bir hüküm yoksa, işçi ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmak zorunda değil. Resmî tatillerde çalışmayan işçilere ücretlerinin tam olarak ödenmesi gerekiyor.  Ancak birçok sektörde üretimin devam etmesi bakımından çalışma yapılması zorunlu. Böyle durumlarda ise farklı bir ücretlendirme sistemi bulunuyor.  Resmî tatil günlerinden çalışmayan işçiler maaşlarını tam alıyor. Bu günlerde çalışan işçilere ise her gün için ayrıca bir günlük ücret ödenmesi gerekiyor.

 Nasıl Hesaplanıyor?

Aylık maaş alarak çalışan bir kişinin toplam brüt ücreti 30 güne bölünerek bir günlük ücret tutarı hesap ediliyor. Çıkan rakam ikiyle çarpılarak bayram çalışmasının ücreti bulunuyor. Yani maaşı 30.000 lira olan bir işçinin günlük yevmiyesi 1000 lira olarak hesaplanıyor. Bu işçiye bayramda çalıştığı her gün için 1000 liraya ilaveten, ayrıca 1000 lira ödeniyor. Bayramda çalıştığı gün için 1000 lira değil, 2000 lira alıyor. Bu işçi 3,5 gün bayramda çalışırsa kendisine fazladan 3.500 TL ödeniyor. Eğer bayram günü buna ilaveten mesai de yapmışsa, yani 7,5 saatten fazla çalışmışsa ve haftalık çalışma saati 45 saati aşmış ise her saat çalışması için de %50 fazlasıyla ücret ödeniyor. Asgari ücretli bir işçiye 2024 yılı için günlük brüt 600.60 TL, net olarak da 566,75 TL ücret ödenmesi gerekiyor. Buna göre 3,5 gün Ramazan Bayramı’nda çalışan bir işçi toplamda brüt 2.102 TL, net olarak da 1.983 TL fazladan para almış olacak. Normal yevmiyesi de olacağı için bu işçiye 3,5 gün için brüt 4.204 TL net olarak da 3.967 TL ödenmiş olacak.

 Fazla Çalışma İlave Edilir

Bu arada resmî tatillerde tam gün mesai yapan ve bunun üzerine 7,5 saati geçen fazla çalışmada bulunanlar için de ek bir hesaplama yapılıyor. Örneğin 3,5 gün bayramda çalışan ve her gün iki saatte fazla çalışan bir işçiye tam yevmiyenin yanında çalıştığı bu ikişer saatinde ücreti %50 fazlasıyla ödeniyor.

Gazetecilerin Ödemesi Farklı

Bayramlarda çalışan sektörlerin başında medya geliyor. Gazetecilerin bayramlarda çalışmaları, diğer işçilere göre farklı ücretlendiriliyor. Basın İş Kanunu'nda genel tatil ücreti kavramı bulunmuyor. Bu yüzden de gazetecilerin çalışmaları tatil ücreti olarak değil fazla mesai olarak değerlendiriliyor. Diğer işçiler bayram çalışmalarında tam yevmiye alırken, gazetecilerde bu yevmiye yarım olarak, yani fazla çalışma şeklinde uygulanıyor. Günlük 1000 lira yevmiye alan bir işçi bayramda çalışınca 2000 lira alırken, gazeteci tam gün çalıştığında 1500 lira alıyor. Gazetecide fazla çalışma ücreti saate göre belirleniyor. Dolayısıyla gazeteciler bayram günlerinde ya da resmî tatillerde kaç saat çalışmışlarsa o kadar saat ücretini %50 fazlasıyla alıyorlar.

Para Yerine İzin Olmaz

Bayramlarda yapılan çalışmaların ücreti para olarak ödeniyor. Bu ödemelerin bir sonraki ücret ile birlikte verilmesi gerekiyor. Bu çalışmalar yerine izin kullandırma gibi bir uygulama mevzuata aykırı kabul ediliyor. O yüzden çalışan işçilere izin yerine paralarının ödenmesi gerekiyor. Bayramda çalışanlar fazladan yevmiye alırken, bir de fazla mesai yapmışlarsa, yani haftalık çalışma süresi 45 saati geçerse bu kez ayrıca fazla çalışma ücreti de alıyorlar. Fazla mesailerin bir mali zorluk yoksa ödenmemesi işçiye haklı fesih ile tazminat alma hakkı da tanıyor. İş Kanunu'nun 24. Maddesi bu hakkı düzenliyor.

 TABLO 1:

BAYRAMDA ÇALIŞANLARIN MESAİ HESABI

ASGARİ ÜCRETLİ:

TABLO 2:

YASALARA GÖRE FARKLI HESAP

Faruk Erdem

15.04.2024