Erken Emeklilik Fırsatı

Türkiye’de milyonlarca çalışanın en büyük beklentisi emekli olabilmek. Emeklilik geçtiğimiz yıllarda özellikle maaşlar düşünüldüğünde çok da cazip gelmiyordu. Daha sonraki yıllarda yapılan düzenlemeler ile istenilen seviyede olmasa da emeklilerin ücretlerinde iyileştirmeler yapıldı. Garanti ücret olması, sürekliliğinin bulunması ve ölüm hâlinde geride kalanları da koruması bakımından emeklilik hâlâ önemli bir güvence olarak karşımızda duruyor.

Emeklilik için üç önemli şart var:

Sigortalı olduktan sonra belli bir sürenin geçmesi. (Çalışma zorunluluğu yok.)
Belli bir süre sigortalı olarak çalışıp prim ödemek.
Belli bir yaşa gelmek. (Bunu ilk işe giriş tarihi belirliyor.)

Bu şartların üçü birden gerçekleşmeden emekli olma imkânı (malullük, engellilik gibi istisnalar hariç) yok. Ancak yukarıdaki şartları değiştirmek, azaltmak, geri çekmek gibi fırsatlar var.

Ayrıca hangi kurumda olursanız olun, ‘kısmi emeklilik’, yani belli bir yaşı doldurunca daha az prim günüyle emeklilik imkânı var. Örneğin; SSK’lılar için 9 Eylül 1999’dan önce sigortalı olunmuşsa 3.600 gün (10 yıl) ve 15 yıllık sigorta süresi ile emeklilik mümkün oluyor.

Kısmi emekliliği bir başka yazımızda anlatacağımızı belirtip bugün size borçlanma ile erken emeklilikten bahsetmek istiyorum.

Kadın ve erkek çalışanlar için iki ayrı erken emeklilik imkânı bulunuyor. Kadınlar sigortadan sonraki doğumlarını borçlanarak 3 çocuktan 6 yıl (2160 gün) kazanırken, erkekler sigortadan önceki askerliklerini borçlanarak 2 yıla kadar erken emekli olabiliyor. Sırayla anlatalım…

Çocuk sayısı 3’e çıktı

Anneler için en önemli erken emeklilik formülü çocuklarla ilgili doğum borçlanmasında ortaya çıkıyor. Kadın çalışan eğer sigortadan sonra çocuk sahibi olmuşsa, bu durum kendisine avantaj sağlıyor. Sistem, kadının çocuk doğurduktan sonra çalışmadan ayrı kaldığı günleri değerlendirmesine izin veriyor. Siz doğum dolayısıyla işten ayrılmışsanız ve bu süre içinde sigortanız yatmamışsa, bu sürelerin primlerini toplu olarak ödeyerek çalışmış gibi emeklilik hesabınızdan saydırabiliyorsunuz.

Kazanacağınız günlerin de bir sınırı var. Her çocuk için 720 gün, yani 2 sene işten ayrı kaldığınız bölümleri çalışmış gibi gösterebilirsiniz. Burada borçlanma iki çocuk için yapılabiliyor ve BAĞ-KUR’lulara bu hak tanınmıyordu. Çıkartılan yasalarla artık çocuk sayısı 3’e çıkartıldı ve hak tüm sigortalılara genişletildi. Şimdi çalışmadığınız 6 yılı yani 2160 günü borçlanarak sigorta primlerinize ekletebiliyorsunuz.

Burada borçlanma, yaşı geriye çekmiyor, ancak 6 yıl çalışması gereken bir kadının bu süreyi topluca ödeyip hemen emekli olmasını sağlıyor. Borçlanılan sürelerde sigorta priminin yatırılmamış olması, çocuğun sağ olduğu sürelerin borçlanılması şartları var. Çocuk borçlanılacak süre içinde vefat etmişse, çocuğun yaşadığı süre kadar borçlanılabiliyor. İlk doğumdan sonra 2 yıl geçmeden ikinci bir çocuk dünyaya gelmişse bu kez iki doğum arasında prim ödenmeyen süre borçlanılabiliyor.

Dilerseniz birkaç örnekle konuyu anlatalım:

Ayşe Hanım 1989 yılında sigortalı olarak çalışmaya başladı. 1991 yılında bir çocuk dünyaya getirdi ve çalışmaya 4 yıl ara verdi. Daha sonra tekrar işe girdi. Emeklilik tarihi geldiğinde yaşı ve yılının dolmuş olmasına rağmen 700 günlük bir prim eksiği bulunduğu söylendi. Ayşe Hanım bu 700 gün için yaklaşık 2 yıl daha çalışmak zorunda. Oysa doğum yaptığı için bu süreyi borçlanarak (satın alarak) 2 yıl erken emekli olabilir. Çünkü her çocuk için 720 gün borçlanma imkânı bulunuyor.

Fatma Hanım ise 1989’da ilk kez sigortalı oldu. Bu tarihten itibaren sadece 2.200 gün prim ödedi. Ancak iki çocuk dünyaya getirdi. Şimdi çalışma imkânı yok. Bu durumda Fatma Hanım’ın emekli olma şansı da bulunmuyor. Ancak devreye doğum borçlanması giriyor ve iki çocuk için 1.440 günlük borçlanma ile 3.600 günü yakalıyor. Fatma Hanım artık yaş şartını tamamlayıp emekli olabilir.

Erkekler daha şanslı

Kadınlardaki doğum borçlanmasının bir benzeri ise erkeklerde askerlik borçlanması olarak karşımıza çıkıyor. Bu imkân erkeklerin yaş şartını bir yıla kadar geriye çekiyor ve erken emeklilik fırsatı sunuyor.

Askerlik borçlanmasının yaşı öne çekmesi için öncelikle sigortanın askerden sonra yapılmış olması gerekiyor. Bundan sonra da ilk kez sigortalı olduğunuz tarih sizin ne kadar avantaj yakalayacağınızı ve kaç gün borçlanmanız gerektiğini belirliyor. Dolayısıyla askerlik borçlanması herkes için farklı sonuçlar doğuruyor. Kimi çalışan bir aylık borçlanma ile 1 yaş erken emekli olurken kimisi için bu süre 12 aya kadar çıkabiliyor.

İsterseniz yine bir örnekle konuyu anlatmaya çalışalım…

Ahmet Bey 11.05.1967 doğumlu. 14.01.1990 tarihinde ilk kez sigortalı olarak çalışmaya başladı. Askerliğini ise işe girmeden önce yani 1987 yılında yaptı. Ahmet Bey bu durumda 25 yıl, 52 yaş ve 5525 prim günü şartlarıyla emekli olabiliyor. Buna göre emekli olacağı tarih, 11.05.2019. Oysa bu süreyi kısaltma şansı var. Çünkü sigortadan önce askerlik yaptı.

Ahmet Bey eğer işe giriş tarihini 23.11.1989 tarihinden önceye çekebilirse 51 yaşında emekli olabiliyor. Burada da devreye askerlik borçlanması giriyor. Yapacağı 2 aylık borçlanma ile işe giriş tarihini 14.11.1989 yapacak ve 11.05.2018’de emekli olup 1 yıl fazla maaş alacak.

Yeni sigortalı için zor

9 Eylül 1999 tarihinden sonra sigortalı olanlar için askerlik borçlanması yaşı geri çekmede çok etkili olmasa da prim kazanmak için kullanılabiliyor. Çünkü yeni sigortalılar için hem prim süreleri uzadı, hem de yaş şartı yükseldi. Dolayısıyla yaş aralıkları uzun olduğu için de geri çekme şansı ortadan kalktı. Yani yaş şartı 60’a çıkartılırken prim şartı 7 bin gün yapıldı. Aralıklar ise 1999-2008 ve 2008-2035 olarak belirlendi.

Ödemeler asgari ücrete göre

Yukarıda hem kadınlar hem de erkekler için bahsettiğimiz ‘borçlanma’ aslında o günleri satın alma ya da toplu ödeme şeklinde gerçekleşiyor. Ve ödeyeceğimiz rakam geçerli brüt asgari ücrete göre belirleniyor.

Asgari ücretin yüzde 32’si aylık en az ödeyeceğiniz miktarı belirliyor. Üst sınır ise yeni düzenlemeyle bunun 7.5 katı olarak uygulanıyor (Daha önce 6.5 katı idi.). Üst sınırdan ödeme imkânınız varsa, emekli maaşınızı artırıcı etkisi olacaktır.

Tabloda gösterelim…

2016 brüt asgari ücret	1.647 TL
1 aylık en az ödeme	527,04 TL
1 aylık en yüksek ödeme	3.952,80 TL
18 aylık askerlik en az ödeme	9.486,72 TL
18 aylık askerlik en yüksek ödeme	71.150,4 TL
1 çocuk için (720 gün) en az ödeme	12.648,96 TL
1 çocuk için (720 gün) en yüksek ödeme	94.867,20 TL

Faruk Erdem

Geri

Uzman Hakkında

Uzmanın Diğer Makaleleri

Tüm Makaleleri Görüntüle

Erken Emeklilik Fırsatı

Uzman Hakkında

İşlem Başarılı!