Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili yasal düzenlemenin Resmî Gazete’de yayımlanmasının ardından yaklaşık 2 milyon EYT’li Sosyal Güvenlik Kurumu müdürlüklerine başvurarak emeklilik talebinde bulundu. Burada ağırlıklı olarak başvurular e-devlet üzerinden yapılırken bizzat giderek form dolduran çok sayıda EYT’li de oldu.

Ancak özellikle nisan ayından itibaren maaşının hesaplanmasını isteyen ve Ramazan Bayramı ikramiyesini hak etmek isteyen EYT’liler mart ayı bitmeden başvurularını gerçekleştirme çabasında olduğu için yoğunluk oluştu. Şu anda SGK personeli yoğun bir çaba ile bu başvuruları işleme konuyor. Daha önce Türkiye’de günde ortalama 35 bin kişinin emeklilik işlemi yapılırken bugün bu rakam yüz binlere ulaştı. Bu yüzden de SGK müdürlüklerinde gece ve hafta sonu mesaileri yapılıyor. 

Nasıl inceleniyor?

Emeklilik için başvuran EYT’lilerin evrakları birkaç adımda inceleniyor. Bu inceleme her bir başvuru sahibi için tek tek yapılarak emeklilik işlemleri sonlandırılıyor. Bu işlemler ve incelemeler zaman alıyor:

*Başvuran kişinin hak sahibi olup olmadığına bakılıyor. Burada 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olmak ve istenen prim ve yıl şartını tamamlamak gerekiyor. Bunlar tamam ise ikinci aşamaya geçiliyor.

*GSS ve prim borcu var mı bakılıyor. Genel Sağlık Sigortası borcu özellikle 4B’liler için emeklilikte engel teşkil ediyor. Yine 4B’li yani BAĞ-KUR’lu EYT’lilerin geçmişten bir prim borcunun da olmaması gerekiyor. Eğer bir borç ortaya çıkarsa bu noktada işlemler borç ödenmesi için duruyor.

*Başka kurumda tescili var mı bakılıyor. Burada hem 4A (SSK) hem de 4B (BAĞ-KUR) kapsamında tescili olanlar açısından bu hizmetlerin birleştirilmesi gerekiyor. Bu tescil eğer farklı bir SGK müdürlüğünde yapılmış ise oraya yazı yazılıyor ve bu yazının cevabı bekleniyor. Bu da süreci uzatıyor. 

*Farklı primlerin çakışması kontrol ediliyor. Aynı anda iki farklı kurumdan prim yatırmış olanlarda bir çakışma olup olmadığı inceleniyor. Burada bazı durumlarda çakışan primlerin iptali de söz konusu olabiliyor.

*Bütün bu aşamalardan geçtikten sonra emeklilik için bir engel yok ise tahsis numarası veriliyor. Bu durum zaten e-devlette “emeklilik kaydı” bölümünden görülebiliyor. 

*Emeklilik kaydı oluşturulduktan sonra da maaş bağlama işlemleri yapılıyor.

Hak kaybı oluyor mu?

Emeklilik sisteminde başvuru yapılan tarihten sonraki ay başından itibaren maaş hesabı yapılıyor. Yani mart ayının 3’ünde başvurun için de 31’inde başvuran için de maaş hesabı nisan ayının 1’inde başlatılıyor. Dolayısıyla sizin başvuru yaptığınız aydan sonraki ay içinde maaşınız birikmeye başlıyor. Ödeme gecikse bile bir hak kaybı olmuyor. Sonraki aylarda ödeme yapılırken toplu olarak tüm maaşlar veriliyor. Şimdi hangi ay başvuran EYT’linin hangi ödemeleri alacağına bakalım.

Martta başvuranlar:

·         Nisan maaşı

·         Maaş farkı

·         Ramazan Bayramı ikramiyesi

·         Kurban Bayramı ikramiyesi

·         Temmuz maaş zammı

Nisanda başvuranlar:

·         Mayıs maaşı

·         Maaş farkı

·         Kurban Bayramı ikramiyesi

·         Temmuz maaş zammı

Mayısta başvuranlar:

·         Haziran maaşı

·         Maaş farkı

·         Kurban Bayramı ikramiyesi

·         Temmuz maaş zammı

Haziranda başvuranlar:

·         Temmuz maaşı

·         Maaş farkı

·         Temmuz maaş zammı

Temmuz ayından sonra başvuranlar ise 2024 yılındaki bayram ikramiyelerini alacak. Ancak 2023 yılında başvuran herkes bu yıl içindeki enflasyon artışlarından yararlanacak ve bu artışlar maaş hesaplamalarında kullanılacak.

Şimdi ödenen farklar nereden kaynaklanıyor?

Tahsis numarası belirlenen EYT’linin hak ettiği maaş hesaplanarak e-devlete yüklenmeye başlandı. Burada ilk olarak EYT’lilerin ay başından maaş alma günlerine kadar olan kısım için bir aylık farkı hesaplanıyor. Bu aylık farkları görmek için e-devletteki “Emekli günlük ödeme” bölümüne girmek gerekiyor. Burada aylık farkını gören EYT’li başvuru sırasında belirttiği banka ve şubesine giderek bu parayı tahsil edebiliyor. Emeklilerin maaşları başvurdukları aydan sonraki ayın 1’inden itibaren hesaplanıyor. Yani mart ayında başvuran bir EYT’li için maaş hesabı 1 Nisan’da başlıyor. Ancak emekliler tahsis numarasının son rakamına göre ayın 1’inden sonraki bir günde maaş alabiliyor. İşte ayın 1’inden itibaren hesaplanan maaşın aylık alma gününe kadar olan kısmı fark olarak belirleniyor. Burada 7.500 TL olan taban maaşın altında aylık hesaplananların farkları da bu kök maaştan belirleniyor. Dolayısıyla 7.500 TL’ye tamamlanan maaşların farklarında kök aylık esas alınıyor. Bunu bir örnek ile anlatalım:

KÖK AYLIK: 6000 TL

ÖDENECEK AYLIK: 7500 TL

AYLIK GÜNÜ: Ayın 17’si

AYLIK FARKI: 6000 / 30 x 16 = 3.200 TL

İKRAMİYE: 2000 TL

TOPLAM ÖDEME: 12.700 TL

Burada kök aylığı 6.000 TL olan bir EYT’li için 16 günlük hesap bu miktar üzerinden yapılıyor. Ancak bu emeklinin 6.000 liralık maaşı taban aylık olan 7.500 TL’ye tamamlanarak ödeniyor. Temmuz ayında yapılacak enflasyon artışı da yine bu 6000 TL’lik kök aylık üzerinden yapılarak en düşük maaş tamamlanacak.

Maaş günüm nasıl belirleniyor?

EYT’liler de diğer emekliler gibi maaşlarını tahsis numarasının son rakamına göre belirlenen günde alacak. Bunun için hem SSK hem de BAĞ-KUR’lular için farklı günler belirlenmiş durumda. Emekli Sandığı emeklileri ise ayın 1’i ile 3’ü arasında maaşlarını alıyor.

Emeklilerin maaş alma günleri şöyle:

SSK MAAŞ GÜNLERİ

Tahsis no        Maaş günü

9                       17

7                       18

5                       19

3                       20

1                       21

8                       22

6                       23

4                       24

2                       25

0                       26

BAĞKUR MAAŞ GÜNLERİ

Tahsis no       Maaş günü

3, 1                  26

8, 6 ve 4          27

2 ve 0              28

Bayram öncesinde erken ödeme nasıl yapılacak?

Emekli maaşları yukarıda belirlenen günlerde ödenecek olsa da bu ay için hükümet ödemeleri erkene aldı. Bayram öncesi tüm emekliler maaşlarını ve ikramiyelerini almış olacak. Burada ödemeler 14 Nisan’da başlayacak. Kimin maaşını hangi gün alacağı ise şöyle belirlendi:

Aylık günü            Ödeme günü

17, 18, 19, 20       14 Nisan

21, 22, 23             15 Nisan

24, 25 ,26             16 Nisan

Faruk Erdem

10.04.2023