Genel Sağlık Sigortası (GSS) sistemi 1 Nisan tarihi itibarıyla yeni bir döneme girmiş oldu. 6824 sayılı torba yasa ile milyonları sevindirecek düzenlemeler artık hayatımızda. Bu düzenlemede hem işverenleri hem de vatandaşları ilgilendiren bölümler var.
Daha önce üç ayrı miktarda uygulanan prim sistemi teke düşürülerek, yüzde 12 olan oran yüzde 3 oldu. Böylece 2017 yılı için ayda 53,32 lira ödeyen birisi aile boyu sağlık hizmeti alma hakkına kavuştu. Yenilikler bununla da bitmedi. Milyonlarca vatandaşın bu güne kadar biriken Genel Sağlık Sigortası prim borçları da yeniden güncellenecek. Daha önce yüksek miktarlardan çıkan borçlar 53,32 liraya göre yeniden hesaplanacak. Bununla birlikte tüm faiz ve gecikme cezaları silinecek. Kalan borç ise faizsiz olarak 12 taksitte ödenecek.
Yeni sisteme göre gelir testi sonucunda belli gelir seviyesinin altında çıkanlar sağlık için hiçbir ücret ödemeyecek. Bu kişilerin ve bakmakla yükümlü olduğu eş ve çocuklarının tüm GSS primlerini devlet karşılayacak. Bu kişilerin eğer birikmiş borçları varsa bunlar da silinecek. Bununla ilgili getirilen düzenleme aynen şöyle: “Prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarı, prime esas kazanç tutarı olarak esas alınır (2017 için 1.777,50 TL). Ancak, tescil tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde gelir testi talebinde bulunanlardan gelir testi sonucuna göre aile içindeki gelirleri brüt asgari ücretin üçte birinin altında (2017 yılı için 592,5 TL) tespit edilenlerin bu sürelerde yaptıkları ödemeler herhangi bir faiz uygulanmaksızın iade veya mahsup edilir.”
Bugüne kadar gelir testine hiç başvurmamış olanlar için yeni dönemde 12 aylık bir süre verildi. Bu süre içinde gelir testine başvuran kişilerin genel sağlık sigortası primleri, gelir testinden çıkan sonuca göre tescil başlangıç tarihinden itibaren tahakkuk ettirilecek. Daha önce ortaya çıkmış borcun 1 Nisan 2017 tarihine kadar olan tüm faiz ve gecikme cezalarının ödenmemiş olanları silinecek. Kalan miktar ise yeniden hesaplanacak. Hesaplamada şu yöntem uygulanacak:
Ödenmemiş olan aylık prim borcu aslının ait olduğu aya ilişkin tutarının; bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte geçerli olan prime esas kazanç alt sınırının otuz günlük tutarının %3’üne (2017 için 53,32 TL) eşit veya fazla olması hâlinde bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte geçerli olan prime esas kazanç alt sınırının otuz günlük tutarının %3’ü üzerinden, %3’ünden az olması hâlinde ise tahakkuk eden borç tutarı üzerinden prim borcu yeniden hesaplanacak. Böylece 2012 yılından itibaren belirlenen en alt prim 53.32 liradan az olduğu için o rakamlar geçerli olacak.
Buna göre 2012’nin ilk yarısında 30,42 lira, ikinci yarısında 32,22 lira geçerli olacak. 2013’ün ilk yarısında 33,56 ikinci yarısında 35,10 lira, 2014’ün ilk yarısında 42,84, ikinci yarısında ise 45,36 lira baz alınacak. 2015’in ilk yarısında 48.06, ikinci yarısında 50.94 lira olacak.
Gelir testine girmeyenlerin primleri en yüksek rakamlardan hesaplandığı için borç tutarları da çok yüksek çıkmıştı. Şimdi bu borçlar büyük ölçüde azalmış da olacak.
Hesaplanan yeni borcun 1 Nisan 2017 tarihini takip eden ay başından itibaren on iki ay içinde peşin veya taksitle ödenmesi hâlinde, bu tutara 1 Nisan 2017 tarihinden ödeme tarihine kadar geçen süre için herhangi bir faiz uygulanmayacak.
1 Nisan 2017 tarihinden önce GSS prim borcu bulunanlar gerekli şartları taşımaları hâlinde, 1 Nisan 2017 tarihinden önceki döneme ait prim borçları dikkate alınmaksızın 1 Nisan 2017 tarihinden itibaren on iki aylık sürenin sonuna kadar sağlık hizmetlerinden ve diğer haklardan yararlandırılacak.
Faruk ERDEM