Milyonlarca emekli için temmuz ayında yapılan %24,73 oranındaki enflasyon artışının ardından yeni taban maaş da belirlenmiş oldu. 10 bin liradan 12.500 TL’ye çıkarılan taban maaş ile tüm aylıklar bu rakama seyyanen ödeme ile tamamlanacak. Temmuz ayı itibariyle oluşan farklar da 7 Ağustos’ta emeklilerin hesabına yatırıldı. Böylece 3,7 milyon emekliye seyyanen ödeme yapılmış oldu.

Emeklilerle ilgili hesaplar yeniden yapılırken emekli maaşı hesaplama yöntemleri de milyonların gündeminden düşmüyor. Özellikle güncelleme katsayılarının bir önceki yılın enflasyonu ve büyüme oranıyla belirlenmesi emeklilik dilekçesinin verildiği tarihi de öne çıkarıyor. 2024 yılı ile 2025 yılında dilekçe vermek arasında %30’a yakın fark oluşuyor.

Brüt Maaşlar Çok Önemli

Emekli maaşını belirleyen en önemli parametre çalışırken ödenen SGK primleri oluyor. Yani SGK’ya bildirilen prime esas kazanç yani sizin brüt maaşınız ileride alınacak emekli maaşını da belirliyor. Bunun dışında çalışılan gün sayısı ve bu günlerin hangi dönemde olduğu da önemli. Çünkü üç ayrı dönemde hesaplanan emekli maaşında aylık bağlama oranları da değişiyor. Bu durumda 2000 yılı öncesinde çalışması daha çok olan ve yüksek prim yatıranlar daha avantajlı oluyor. Üç dönem (2000 öncesi, 2000-20008 arası ve 2000 sonrası) için hesaplanan emekli maaşı daha sonra dilekçe verilen yıla göre güncelleniyor.

Maaş hesabında neler kullanılıyor?

 *Üç dönem için aylık bağlama oranları

*Önceki yılın güncelleme katsayısı

*Önceki yılın enflasyon oranı

* Önceki yıl büyümenin %30’u

*İçinde bulunulan yılın enflasyon artışları

Güncelleme Önemli

Emekli maaşı hesaplandıktan sonra güncelleme yapılırken emeklilik dilekçesinin verildiği yıl önem kazanıyor. Çünkü güncelleme katsayısı hesaplanırken bir önceki yılın enflasyonu ve büyüme oranı dikkate alınıyor. Ayrıca o yıl yapılan ocak ve temmuz artışları da önemli. Yani dilekçe verilen yıl emekli zam oranları güncelleme katsayısından fazla ise o yıl dilekçe vermek büyük avantaj sağlıyor ve emekli maaşının daha yüksek olmasına sebep oluyor

2024 ve 2025 Farkı Nasıl Ortaya Çıkıyor?

Çalışanlar açısından bakıldığında 2024 yılı ile 2025 yılı arasında emekli maaşı hesaplamaları farklılık gösteriyor. Maaş hesaplama formüllerine göre bir önceki yılın enflasyon ve büyüme rakamları ele alındığı için bu yıl dilekçe verenler için 2023 yılı dikkate alınırken, gelecek yıl dilekçe verenler için 2024 yılı dikkate alınacak. Bakıldığında 2023 yılı enflasyonun 2024 yılı enflasyonundan yüksek olduğu ve büyüme farkının da bulunduğu görülüyor. Öte yandan 2024 yılı artışları da kümülatif olarak %86,6 olduğu için bu da maaşı yükseltiyor. Ayrıca 2024 yılında dilekçe veren bir kişi bekleyerek maaş kaçırmamış da oluyor.

Buna göre 2024 yılında dilekçe veren bir sigortalının emekli maaşı şöyle hesaplanıyor:

*Üç dönem aylık bağlama oranı

*2023 yılı güncelleme oranları ( 64.77+1.5/100+1)

-Yıllık enflasyon: %64,77

- Büyüme oranın %30’u: 1.5

-Güncelleme katsayısı: 1.6627

*2024 yılı enflasyon artışları

-Ocak ayı artışı: %49,25

-Temmuz ayı artışı: %24,73

-Kümülatif artış: %86,6

 Bu sigortalı bekleyip 2025 yılında dilekçe verirse hem 2024’teki maaşları kaçırmış olacak hem de yeni hesabı şöyle yapılacak:

 *Üç dönem aylık bağlama oranları

 *2024 yılı güncelleme oranları

-Yıllık enflasyon: %38 (T)

-Yıllık büyüme: %4 (T)

-Güncelleme katsayısı: 1.3920 (T)

 Görüldüğü gibi güncelleme katsayısı arasında fark sebebiyle 2025’te daha düşük maaş bağlanması söz konusu.

Faruk Erdem 

15.08.2024