Tüm dünyayı etkisi altına alan Corona virüs sebebiyle Türkiye’de de hükümet birbiri ardına yardım paketleri ve ekonomik destek programları açıklıyor. İşçilerin işini kaybetmemesi işverenlerin işlerinden olmaması ve vatandaşların gelir kaybına uğramaması için çıkartılan destek paketlerinde karşılıksız yardımlar, düşük faizli 6 ay ödemesiz destek kredileri, esnaf ve KOBİ’lere krediler, vergi ve prim erteleme gibi birçok imkân bulunuyor. Geliri düşük olanlara ödenen 1000 liralık destekte 4,4 milyon aileye ulaşılırken şimdi üçüncü faz başvuruları da alınmaya başlandı.

Bunun yanında torba yasa ile çıkartılan ve ücretsiz izne ayrılanlar ile 15 Mart tarihinden sonra işten çıkartılıp işsizlik maaşı alamayanlar için verilecek ödeneklerle ilgili detaylar belli oldu. Bu konuda SGK da bir duyuru ile ayrıntıları belirledi. Gelin bu imkândan yararlanmanın yollarına birlikte bakalım.

Kimler ödenekten yararlanacak?
 
*17/04/2020 tarihi itibarıyla iş sözleşmesinin bulunduğu işveren tarafından 4857 sayılı Kanunun geçici 10’uncu maddesi uyarınca ücretsiz izne ayrılmak,
*Kısa çalışma ödeneğinden yararlanmamak,
*Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak,
*SGK’ya 01, 04, 05, 06, 12, 14, 20, 29, 32, 35, 39, 52, 53, 54 veya 55 No’lu belge türlerinden bildirilmiş olmak koşullarını birlikte taşımaları ve işverenleri tarafından gerekli bildirimin yapılması hâlinde, 4857 sayılı Kanunun geçici 10’uncu maddesi kapsamında ücretsiz izne ayrıldıkları süre kadar nakdi ücret desteğine hak kazanırlar.
*İşverenleri tarafından kısa çalışma başvurusunda bulunulan ve başvurunun kabul edilmesine karşın gerekli prim şartlarını sağlamadığı gerekçesiyle kısa çalışma ödeneğine hak kazanamayanlar, işverenleri tarafından ilgili dönem için eksik gün gerekçelerinin 4857 sayılı Kanunun geçici 10’uncu maddesi kapsamında verilen ücretsiz izin olarak güncellenmesi hâlinde, ücretsiz izne ayrıldıkları süre kadar nakdi ücret desteğine hak kazanırlar.
*15/03/2020 tarihinden sonra 4447 sayılı Kanunun 51’inci maddesi kapsamında iş sözleşmesi feshedilen ve yine aynı Kanunun diğer hükümlerine göre işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçiler, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamaları kaydıyla, 4857 sayılı Kanunun geçici 10’uncu maddesinde yer alan fesih yapılamayacak süreyi geçmemek üzere, işsiz kaldıkları süre kadar nakdi ücret desteğine hak kazanırlar.
*4447 sayılı Kanunun 50’nci maddesinin dördüncü fıkrasının birinci cümlesi doğrultusunda daha önce hak ettiği işsizlik ödeneği süresini dolduruncaya kadar işsizlik ödeneği tekrar başlatılanlar, 4857 sayılı Kanunun geçici 10’uncu maddesinde yer alan fesih yapılamayacak süreyi geçmemek üzere, ödemenin bittiği tarihten itibaren nakdi ücret desteğine hak kazanırlar.

 

Başvuru nasıl yapılacak?
 
*Nakdi ücret desteğinden yararlanılabilmesi için ücretsiz izne ayrılan işçilere ilişkin aylık bildirimler, “https://uyg.sgk.gov.tr/IsverenSistemi” internet adresinden ücretsiz iznin verildiği ayı takip eden ayın 3’üne kadar işverenlerce yapılır. Bu şekilde bildirimi yapılan işçiler için ilgili aya ait Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinde/Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerinde eksik gün nedeninin, “28-Pandemi Ücretsiz İzin” olarak seçilmesi gerekir. 5510 sayılı Kanunun Ek-9 uncu maddesi kapsamında ev hizmetlerinde ay içerisinde 10 günden fazla sigortalı çalıştıranlar ise bu durum değişikliğini, ücretsiz iznin verildiği ayın sonuna kadar aynı eksik gün koduyla Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerine/Sosyal Güvenlik Merkezlerine bildirirler.
 
*4857 sayılı Kanunun geçici 10’uncu maddesi kapsamında verilen ücretsiz izin bilgilerine ilişkin işverenler tarafından yapılan başvuru ve güncelleme işlemleri, ücretsiz iznin uygulandığı ayı takip eden ayın sonuna kadar SGK’ya bildirilir. Ancak bu şekilde uygulamanın yürürlükte olduğu sürenin tamamlanmasından sonra izleyen ay sonuna kadar yapılan ve hak doğurucu nitelikteki başvurular en fazla bir önceki ay için yapılır.
 
*Kısa çalışma ödeneğine hak kazanamayanlar için Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinde/Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerinde bildirilmiş olan “18-Kısa Çalışma Ödeneği” gerekçesinin ikinci fıkradaki süreler içerisinde “28-Pandemi Ücretsiz İzin” olarak güncellenmesi ve işverenler tarafından birinci fıkrada belirtilen esaslar çerçevesinde ücretsiz izin başvurusunda bulunulması gerekir. Ayrıca 17/4/2020 tarihinden sonra ücretsiz izne ayrılmasına rağmen, Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinde/Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerinde “28-Pandemi Ücretsiz İzin” eksik gün nedeni yerine yanlışlıkla başka bir koddan bildirim yapanların, eksik gün kodunun değiştirilmesi için SGK’nın ilgili il müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezine başvurmaları gerekir.
 
*İşveren, Nakdi Ücret Desteğinin uygulama süresi kapsamında, ilgili ayda işçinin ücretsiz izne ayrıldığı gün sayısını, işçinin TC Kimlik Numarasını, işçinin IBAN numarasını ve cep telefonu bilgilerini SGK başvuru ekranı üzerinden bildirir.

*15/03/2020 tarihinden sonra 4447 sayılı Kanunun 51’inci maddesi kapsamında iş sözleşmesi feshedilen ancak işsizlik ödeneği başvurusunda bulunmayan işsizlerin nakdi ücret desteği ödemeleri, “https://esube.iskur.gov.tr/” internet adresinden veya e-Devletten işsizlik ödeneği başvurusunda bulunmaları üzerine İŞKUR tarafından gerçekleştirilir.
 
Ödemelerin süresi nasıl belirlenir?
 
Nakdi ücret desteğinin süresi, 4857 sayılı Kanunun geçici 10’uncu maddesi kapsamında ücretsiz izne ayrılanlar için, 17/4/2020-17/7/2020 tarihleri arasında ücretsiz izinli olunan süreleri kapsar. Cumhurbaşkanı tarafından 4857 sayılı Kanunun geçici 10’uncu maddesinde yer alan fesih yapılamayacak sürenin uzatılması hâlinde, nakdi ücret desteği de aynı süre için uzatılacaktır.

*15/3/2020 tarihinden sonra 4447 sayılı Kanunun 51’inci maddesi kapsamında iş sözleşmesi feshedilen ve yine aynı Kanunun diğer hükümlerine göre işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçiler için nakdi ücret desteğinin süresi, 17/4/2020-17/7/2020 tarihleri arasında işsiz olarak geçen süreleri kapsar. Cumhurbaşkanı tarafından 4857 sayılı Kanunun geçici 10’uncu maddesinde yer alan fesih yapılamayacak sürenin uzatılması hâlinde, nakdi ücret desteği de aynı süre için uzatılacaktır 
 
Kaç lira ödenecek?
 
* Nakdi ücret desteğini hak eden her bir kişi için yapılacak ödeme, 39,24 Türk Lirası olarak belirlenen bir günlük tutardan damga vergisi düşüldükten sonra hesaplanan tutar ile ödemeye hak kazanılan gün sayısı çarpımı sonucu elde edilen tutara tekabül eder.
*Hesaplanan ödeme tutarından damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılamaz.
*Nakdi ücret desteği, bir ay içerisinde en çok 30 gün olmak üzere ödeme kanalları yoluyla işçinin kendisine ödenir.
*Birden fazla işyerinde çalışırken, bu işyerlerinden 4857 sayılı Kanunun geçici 10’uncu maddesi kapsamında ücretsiz izne ayrılanlar adına işverenler tarafından bildirilen prim ödeme gün sayıları toplanır. Bu kişiler adına 30 günden eksik kalan gün sayısı kadar nakdi ücret desteği ödenir. İlgili ayda toplamda 30 gün ve üzeri prim bildirimi yapılması durumunda, bu kişiler nakdi ücret desteğine hak kazanamaz.
 
Hangi tarihte ödenecek?

 

*SGK, nakdi ücret desteği kapsamında işverenler tarafından yapılan beyana bağlı bilgileri aylık olarak bildirilen ücretsiz iznin yapıldığı ayı takip eden ayın 5’ine kadar İŞKUR’a bildirir. İŞKUR, bu verileri esas alarak nakdi ücret desteklerini her ayın 8’inde ödemeye başlar. Belirlenen günlerin hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerine denk gelmesi hâlinde takip eden ilk iş günü işlemler gerçekleştirilir. Söz konusu günlerde değişiklik yapmaya Bakan yetkilidir.