2022 yılında uygulanacak olan asgari ücret belirlendi. Tarihi bir zam yapılan asgari ücret brüt 5.004 TL net olarak da 4.253,4 TL’ye çıkartılmış oldu. Burada brüt ücrete yüzde 39,9 net ücrete ise yüzde 50,4 oranında zam yapılmış oldu. Bu yılki asgari ücretin en önemli özelliği ise gelir ve damga vergisinden muaf olması. Böylece yıllardır apartman görevlileri için uygulanan vergisiz asgari ücret tüm çalışanlar için geçerli hâle geldi. Üstelik asgari ücret üzerinde maaş alan diğer çalışanların da maaşlarındaki asgari ücret kadar olan kısım (brüt 5.004 TL) vergisiz hâle getirildi. Biz bu yazıyı yazdığımız sıralarda bununla ilgili önerge komisyondan geçmiş ve kabul edilmişti.

Bu genel bilgilerden sonra biraz daha detaylara bakalım. Yukarıda söylediğimiz gibi bu yıl brüt ücrete yapılan zam net ücretten 10 puan aşağıda gerçekleşti. Böylece vergisiz asgari ücretin brütündeki bu avantaj işverenler için olduğu kadar kendi primini ödeyen BAĞ-KUR’lular, borçlanma (doğum-askerlik) yapacak olanlar için de ekstra bir destek oldu. Çünkü bu primlerin belirlenmesinde esas alınan rakam brüt asgari ücret oluyor.

Bu yıl kafaları karıştıran en önemli konulardan birisi de Asgari Geçim İndirimi (AGİ) oldu. Çalışanlara medeni durum ve çocuk sayısına göre verilen AGİ aslında gelir vergisinin bir iadesi şeklinde uygulanıyor. Zaten üç çocuklu eşi çalışmayan birisi için ödenen AGİ de gelir vergisi tutarı kadar oluyor. Bu yıl asgari ücrette gelir ve damga vergisi uygulanmayacak. Bu durumda olmayan bir verginin de iadesi gerçekleşmeyecek. Dolayısıyla vergisiz asgari ücret alacak olan çalışanlar için AGİ de hesaplanmayacak.

Şimdi kafalarda oluşan soruları cevaplayalım.

*Asgari ücret ne zaman geçerli olacak?

Yeni asgari ücret 2022 yılı için geçerli olacak. Ocak ayı maaşları yeni asgari ücretten yatırılacak. Peşin ücret alanlar 1 Ocak’ta, peşin almayanlar ise 1 Şubat’ta maaşlarını 4.253,4 TL’lik yeni asgari ücret üzerinden alacak.

*İşçiler kaldırılan vergiden pay alacaklar mı?

İşçiler net ücretten anlaşmışlarsa brüt ücret üzerindeki vergi ve prim ödemelerini işveren gerçekleştiriyor. O yüzden işçiler net ücretten maaşlarını almaya devam edecekler. Buradaki vergi avantajı işverene bir katkı yapacak. Ancak iş yerleri bunu çalışanlarıyla paylaşmak isterlerse ek bir artış imkânı da doğmuş olacak.

*Asgari ücret üstünde maaş alanların vergisi nasıl hesaplanacak?

Asgari ücret üzerinde maaş alanların ücretlerindeki brüt 5004 liralık kısım yani asgari ücret kadar olan kısım vergiden muaf olacak. Onun üzerindeki kazançlar ise vergiye tabi olacak. Bu vergi tespit edilirken ücretin tamamı üzerinden matrah oluşturulup rakam bulunacak. Ardından asgari ücret üzerindeki vergi düşülecek. Bu yıl 5.004 liralık asgari ücrette vergi uygulansaydı 638,01 TL’lik bir ödeme yapılması gerekecekti. Asgari ücret üzerinde maaş alan işçinin vergisi hesaplandıktan sonra bu miktar düşüldükten sonra kalan tutar vergi olarak ödenecek. Dolayısıyla her çalışan açısından 638 liralık bir vergi avantajı olacak. Ayrıca 5.004 liralık bölüm için damga vergisi de alınmayacağından işçilere yapılacak desteğe bu da eklenecek.

*Çalışanların ücretlerinden alınacak vergilerle ilgili dilimler nasıl belirlenecek?

2022 yılında uygulanacak ücretler için vergi oranlarında asgari ücret kadar kısım vergiden muaf tutulacak. Onun dışında vergi dilimleri ise şöyle uygulanacak:

32.000 TL’ye kadar %15

70.000 TL’nin 32.000 TL’si için 4.800 TL, fazlası %20

170.000 TL’nin 70.000 TL’si için 12.400 TL (ücret gelirlerinde

250.000 TL’nin 70.000 TL’si için 12.400 TL), fazlası %27

880.000 TL’nin 170.000 TL’si için 39.400 TL (ücret gelirlerinde

880.000 TL’nin 250.000 TL’si için 61.000 TL), fazlası %35

880.000 TL’den fazlasının 880.000 TL’si için 287.900 TL (ücret gelirlerinde

880.000 TL’den fazlasının 880.000 TL’si için 281.500 TL), fazlası %40

*Vergi dilimleri ne zaman uygulanacak?

Vergi dilimleri 21 Aralık’ta Resmî Gazete’de yayımlandı. Buna göre uygulama da 01.01.2022 tarihinden itibaren başlayacak.

*Yeni asgari ücret tazminatlara nasıl yansıyacak?

Ocak ayından itibaren kıdem tazminatları son brüt maaş üzerinden hesaplanacağı için işten ayrılanlar için hesaplama yeni asgari ücretin brüt rakamı olan 5.004 lira geçerli olacak. Kıdem tazminatı tavanı memur maaş katsayısına göre belirleniyor. Bunun için 3 Ocak tarihini beklemek gerekiyor.

*Apartman görevlileri için ayrı asgari ücret hesaplanacak mı?

Daha önce apartman görevlileri vergisiz asgari ücret alıyorlardı ve onların ücreti daha fazla oluyordu. Örneğin 2021 yılında 2.825 lira olan asgari ücret apartman görevlilerine 3.040 TL olarak ödeniyordu. Şimdi tüm çalışanlar için vergi kalktığından apartman görevlileri için ayrı bir hesap yapılmayacak.

*İşveren asgari ücret dışında zam yapmazsa işçinin hakkı var mı?

Eğer sözleşmede her yıl zam yapılacak diye bir madde varsa işveren buna uymak zorunda. Eğer yoksa yasalarımızda işverenin zam yapma mecburiyeti yok. Sadece asgari ücretin altında maaş veremiyor.

*Yeni asgari ücret diğer ödeme ve borçlanmalara nasıl yansıyacak?

Yeni asgari ücret hem borçlanmaları hem de işsizlik maaşı, kısa çalışma ödeneği gibi ödenekleri de değiştirecek. İşte yeni yılda uygulanacak olan rakamlar şöyle:

YENİ RAKAMLAR NE OLDU?

Asgari Ücret 2021 Brüt Ücret: 5.004,00 TL

Asgari Ücret 2021 Net Ücret: 4.253,40 TL

Artış oranı: Yüzde 50,5

Asgari Ücret 2021 Brüt Ücret (Günlük): 166,80 TL

ASGARİ ÜCRETİN İŞÇİ İÇİN HESABI

Brüt Asgari Ücret: 5.004,00 TL

Sigorta Primi İşçi Payı: (%14) 700,56 TL

İşsizlik Sigortası Primi İşçi Payı: (%1) 50,04TL

Gelir Vergisi: YOK

Damga Vergisi: YOK

AGİ: YOK

Kesintiler Toplamı: 750,60 TL

Net Ücret: 4.253,40 TL

AGİ Dahil Destek: 755,13 TL

AGİ Hariç Destek: 380,13 TL

ASGARİ ÜCRETİN İŞVERENE MALİYETİ

Brüt Asgari Ücret: 5004,00 TL

SGK Primi (İşveren Payı %15,5): 775,62 TL

İşveren İşsizlik Sigorta Fonu: (%2) 100,08 TL

İşverene Toplam Maliyeti: 5.879,70TL

İşverene destek: 446,65 TL

İŞSİZLİK MAAŞI

Asgari Ücret 2021 Brüt Ücret: 5.004,00 TL

Asgari Ücret 2021 Net Ücret: 4.253,40 TL

Artış oranı: Yüzde 50,5

Asgari Ücret 2021 Brüt Ücret (Günlük): 166,80 TL

*Damga vergisi kesilmiştir.

BORÇLANMA MİKTARI

Askerlik, doğum gibi borçlanmalar yapacak olanlar ile kendi sigortasını ödeyenlerin aylık ödeme miktarları da değişti.

Brüt Asgari ücret: 5.004,00

Bir günlük brüt ücret: 166,80 TL

30 günlük ödeme miktarı (Yüzde 32): 1.601,28 TL

*Brüt maaştaki 10 puanlık indirim ne onlama geliyor. Kimler yararlanacak?

Brüt maaşın 10 puan daha az artırılması hem işvereni hem de çalışanları olumlu etkileyecek. İşte bu değişikliğin katkıları şöyle olacak:

1) Yapılan 10 puanlık indirim ile işverenin ödeyeceği SGK primi düşmüş oldu.

5.380,86 TL olsaydı SGK işçi primi ve işsizlik primi toplamı 807 TL olacaktı, oysa şu anda 750 TL.

5.380,86 TL olsaydı SGK işveren primi ve işsizlik primi toplamı 942 TL olacaktı oysa şu anda 875 TL.

2) İsteğe bağlı sigorta primi ve BAĞ-KUR primi düşmüş oldu.

5.380,86 TL olsaydı isteğe bağlı sigorta aylık primi 1.722 TL olacaktı oysa şu anda 1.601 TL.

5.380,86 TL olsaydı BAĞ-KUR primi 1.830 TL olacaktı oysa şimdi 1.701 TL.

3) Doğum ve askerlik borçlanması miktarları düşmüş oldu.

5.380,86 TL olsaydı aylık borçlanma miktarı 1.722 TL olacaktı oysa şimdi 1.601 TL.

Faruk Erdem