Bir İş Yapma Modeli Olarak Franchising

Son yıllarda yaygınlaşan ve ülkemizde de tercih edilen alternatif bir pazarlama yöntemi de franchising’dir. Franchising bir ürün veya hizmetin imtiyaz hakkına sahip tarafın, belirli bir süre şart ve sınırlamalar dahilinde işin yönetim ve organizasyonuna ilişkin bilgi ve destek sağlamak sureti ile imtiyaz hakkını ticari işler yürütmek üzere ikinci tarafa verdiği imtiyazdan doğan, uzun dönemli ve sürekli bir iş ilişkilerinin bütünüdür. En yalın ifadeyle başarılı bir markanın, iş yapma yönteminin ya da kendini kanıtlamış bir pazarlama sisteminin belli bir ücret karşılığında başkalarıyla paylaşılmasıdır. Bu paylaşımda çok sayıda şube, tek amaç doğrultusunda hareket ederek ticari bir ağ meydana getirirler.

Franchising sistemi, işletmelerin ürettikleri mal veya hizmetlerin dağıtımında karşılaştıkları sorunları çözmek amacıyla uygulanan bir pazarlama yöntemi olarak geliştirilmişken, günümüzde özellikle KOBİ’lerin kurulması konusunda önemli olanaklar sunan bir yatırım sistemi hâline gelmiştir.

Franchise alan, kullanma hakkını aldığı marka ve sistem için sözleşmenin akdi ile birlikte giriş bedeli olarak franchisor’a toplu bir ödeme yapmaktadır. Devamlı ve belirli dönemlerde yapılan lisans bedeli ödemesi ise genellikle brüt cironun belirli bir oranında hesaplanarak ödenmektedir. Son olarak franchisor, verdiği destek hizmetleri kapsamındaki masraflarını karşılamak üzere franchise’dan ek ödemeler de isteyebilmektedir.

Bir dağıtım ve pazarlama sistemi olan franchising, iki taraf arasında süreklilik gösteren ticari bir anlaşmadır. Franchising veren tarafa “franchisor”, alan tarafa “franchisee”, marka ya da ismi kullanma hakkı ise “franchise” olarak adlandırılmaktadır. Bu sistemde franchisor tarafından yatırımcılara hazır iş satılır.

Bu sistemin üç ana unsuru bulunmaktadır;

1. Sistem/Marka: Franchising yapmak için öncelikle ortada denenmiş bir sistem ve başarılı çalışan bir işletme ve tanınmış bir marka olmalıdır. Ancak başarısı kanıtlanmış bir iş başkalarına satılabilir. Bireysel yatırımcı, kendi olanaklarıyla kazandığından daha fazla kazanacağına, daha verimli çalışacağına, işinin daha başarılı ve sürekli olacağına inanırsa böyle bir ilişkiye girmek ister. Hiç kimse daha az kazanacağı bir marka ve işletme için çalışmak istemez.

2. Disiplin/Destek: Franchising işinde katı disiplin kuralları geçerlidir. Taraflar aralarında uzun süreli anlaşma yaparlar. Sistemin uygulama esasları net olarak belirlenir. İşi başarıya götürecek çalışma kuralları kesin olarak tanımlanır. Aynı markayı taşıyan her işletmede standart ürün ve hizmet sunulur. Hizmet kalitesini sağlamak için başlangıçta ve sonrasında çalışanlara ve yatırımcılara sürekli eğitim verilir. İşletme süresince sıkı denetim uygulanır.

3. Bedel: Yapılan işi franchising olarak adlandırmak için franchising verenin, franchising alan yatırımcıdan bir bedel alması gerekmektedir. Franchising vermek bir anlamda marka veya sistem satmak anlamına gelir. Bu nedenle de satılan marka veya sistem para etmelidir. Eğer franchising veren, markası karşılığında bir bedel talep etmiyorsa sistem satmıyor demektir.

Doç. Dr. Kadir TUNA

Geri

Uzman Hakkında

Uzmanın Diğer Makaleleri

Tüm Makaleleri Görüntüle

Bir İş Yapma Modeli Olarak Franchising

Uzman Hakkında

İşlem Başarılı!