İşletme Maliyetlerinin Yönetimi

Birçok küçük işletme ürettiği malın maliyetini yönetmekte zorlanmaktadır. Maliyetlerini kontrol altında tutamayan işletmelerin rekabetçi fiyatlandırma yapmadığı gibi kârlılık hedeflerine ulaşması mümkün değildir.

Böyle işletmelerin genelde yaptığı hatalar ortaktır. Eğer bu hataları yapıyorsanız acilen işletme maliyet yönetimini gözden geçirmeniz gerekiyor.

Maliyet yönetimi, planlama ile başlar. Üretilecek malın maliyetinin tüm aşamaları ile hesaplanması gerekir. Maliyet hesabı üretimden önce yapılmıyorsa işletme olarak hata yapıyorsunuz demektir.

Her üretim işletmesinde aynı maliyetlendirme yöntemini kullanmak yanlıştır. Maliyet hesaplanmasında kullanılan yöntemde standart üretim yapan işletmeler ile proje bazlı çalışan işletmelerde maliyetlendirmenin farklı yapılması gerekmektedir. Örneğin seri üretim yapan bir mobilya firmasının maliyet hesabı ile proje bazlı çalışan bir mobilya firmasının maliyet hesabı farklı olacaktır.
Değişen piyasa koşullarına göre maliyet hesabı güncellenmiyorsa girdi ile çıktı arasındaki maliyet hesabı farklı çıkacaktır. Üretimde kullandığınız ya da sabit maliyetlerinizdeki değişkenlikler sürekli izlenmelidir. 

Maliyet yönetiminin temel taşı satın almadır. Satın alma bölümünün değişen piyasa koşullarına göre tedarikçilerini değiştirmesi gerekebilir. Tedarikçiler arasındaki rekabetten faydalanamayan işletmeler, daha yüksek bedeller ödeyerek mal tedariğinde bulunmak zorunda kalmaktadır. 

Üretimde eski usül yöntem ve teknolojileri kullanan işletmelerin maliyetlerini yönetmesi zordur. Piyasa şartlarında rekabet edemeyen birçok işletmenin ortak sorunu yeni işletmelere göre yüksek maliyetle üretim yapıyor olmasıdır. Eğer böyle bir işletmeyseniz bulunduğunuz piyasada rekabet gücünüzü tamamen kaybedebilirsiniz.

Ölçek ekonomisinin avantajlarını kullanamayan işletmelerin maliyetleri her zaman daha yüksektir. Her işletmenin optimum üretim düzeyi bulunmaktadır. Eğer pazar payınız küçükse ve üretiminizi artıramıyorsanız, üretim birim maliyetiniz yüksek olacaktır. Bu nedenle maliyet yönetimi sadece bir üretim meselesi değil, aynı zaman da bir satış ve pazarlama sorunudur. İşletmenin pazarlama ve satış bölümleri sürekli olarak işletmenin piyasadaki pazar payını büyütmeye odaklanmalıdır.

Asgari olarak haftalık ve aylık toplantılar ile işletmenin maliyet kalemlerinin diğer ilgili birimlere raporlanması gerekmektedir. Maliyetlerdeki artışlar izlenmeli ve zamanında gereken tedbirler alınmalıdır.

Maliyetlerin artmıyor olmasını düşünmek ve birim maliyetlerin aynı kalıyor olması, işlerin her zaman iyi gittiği anlamına gelmemektedir. Birçok işletme maliyetleri artmadığı için işlerin iyi gittiğini düşünüyor. Oysa işletme olarak mevcut maliyetlerinizi aşağı çekebilecek avantajlı piyasa şartlarından faydalanmıyorsanız bu bir sorun demektir. 

Üretimde mevcut standardın altında ara mal ve hammadde ile üretim yapmaya başlamak maliyet yönetimi değildir. Maliyet yönetiminde temel esas, standardı sürekli iyileştirerek üretim maliyetlerini yönetmektir. Aksi durumda piyasada pazar ve itibar kaybına uğranır.
 

Doç. Dr. Kadir TUNA

Uzman Hakkında

Prof. Dr. Kadir Tuna
Finansal Yönetim

İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi İngilizce İktisat Bölümü’nden 1999 yılında mezun oldu. Yüksek lisans ve doktorayı aynı üniversitenin Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde tamamladı.
İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi ve Bankacılık Araştırma Merkezi Müdürü’dür.

Başta İstanbul Üniversitesi olmak üzere çeşitli üniversitelerde bankacılık ve finans konularında lisans ve yüksek lisans düzeylerinde dersler vermektedir. 2003 yılında 5411 sayılı Bankacılık Kanunu Tasarısı TBMM Bütçe Plan Komisyon üyesi, 2005 yılında DPT 9. Kalkınma Planı Finansal Hizmetler Özel İhtisas Komisyon üyesi, 2008 yılında T.C Ulaştırma Bakanlığı İntermodal Finansman Özel İhtisas Komisyonu üyesi ve 2012 yılında T.C Kalkınma Bakanlığı 10. Kalkınma Planı Finansal Hizmetler Özel İhtisas Komisyon üyesi olarak görev yaptı. Tuna, aynı zamanda Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Çatı Dergisi Danışma Kurulu üyesi, Halkbank Beraber dergisi ve Takvim Gazetesi köşe yazarıdır. Televizyonlarda ekonomi alanında yorumculuk yapan Tuna’nın uzmanlık alanı ekonomi, bankacılık ve finanstır

Tüm Uzmanlar
Uzmanın Diğer Makaleleri