Kredi Garanti Fonu (KGF), 14 Temmuz 1993 tarih, 93/4496 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kuruluş organizasyonunu tamamlayıp ilk kefaletini 1994 yılında vererek faaliyetlerine başlamıştır. KGF, kurumsal bir kefalet kuruluşu olarak teminat yetersizliği nedeniyle çeşitli kredi ve destek imkânlarından yeterince yararlanamayan Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin (KOBİ) “müteselsil kefil” olmak suretiyle krediye erişimlerini sağlamaktadır.
Kimler yararlanabilir?
Kredi değerliliği bakımından teminat yetersizliği içinde olan KOBİ’ler, çiftçiler, esnaf ve sanatkârlar ile serbest meslek mensupları lehine kefalet vermek suretiyle finansmana erişimlerini kolaylaştırmak amacıyla kurulmuş ve bu amacı doğrultusunda vergi ve harçlardan muaf tutulmuştur.
KGF bir kefalet kuruluşudur. Faaliyet konusunda kredi tahsisi hususu yer almamaktadır. Ancak KOBİ’ler lehine kefil olmak suretiyle KOBİ’lerin kredi ve destek kullanımını kolaylaştırmaktadır. Bireysel krediler, tüketici kredileri ve çek karnesi kredisi ile şirket kredi kartları hariç, işletmelerin ihtiyaç duyduğu işletme ve yatırım finansmanı için her türlü nakdi ve gayri nakdi kredilere yönelik kefalet verilmektedir.
Kefalet kuruluşları, sunduğu hizmetlerin kamusal nitelikli olması nedeniyle, dünyadaki diğer uygulamalarda da görülebileceği üzere devlet tarafından desteklenmektedir. Bu bakımdan KGF, damga vergisinden, kurumlar vergisinden, bazı harçlardan istisna ve muaf tutulmuştur. Ortakları arasında kamu kurumlarının da olması devlet tarafından KGF’ye sağlanan destek olarak değerlendirilebilir.
Hazine Müsteşarlığı’ndan sağlanan fon kapsamında verilen kefaletlerde KGF bankalardan ayrı bir mali istihbarat süreci yürütmemektedir. Banka üzerinden gelen kefalet taleplerini kredi değerliliği bakımından inceleyerek karara bağlamaktadır. Buna karşılık sermayesinden verdiği kefaletlerde bankalardan ayrı olarak, uzmanlar vasıtasıyla KOBİ’lerin kredi değerliliği araştırılmaktadır.
Bankalar nezdinde kredi değerliliği olan ancak teminat yetersizliği nedeniyle krediye erişmekte güçlük çeken ve KOBİ olarak tanımlanan gerçek veya tüzel kişi işletmeler yararlanabilir. KOBİ sıfatına haiz olan diğer işletmeler gibi esnaf ve sanatkârlar, serbest meslek mensupları ile çiftçiler KGF kefaletinden yararlanabilmektedir. KGF, inşaat, arsa, yapı kooperatifleri hariç olmak üzere birlikler ve birliklere bağlı kooperatiflere de kefalet desteği sağlamaktadır.
KGF, bankalar ile risk paylaşımı esasına göre çalıştığı için bankalardan kullanılacak kredilere kısmi kefalet, TÜBİTAK, KOSGEB ve TTGV gibi kuruluşlar ile Eximbank’tan kullanılacak kredilere ise tam kefalet vermektedir. KGF; TÜBİTAK, KOSGEB ve TTGV gibi kuruluşların KOBİ’lere verdiği kamusal destekler ile Eximbank’tan kullanılacak krediler için kefalet limitlerini geçmemek kaydıyla kredi/destek tutarının tamamı üzerinden kefil olabilmektedir.
Buna karşın bankalarla risk paylaşımı esasına göre çalışmakta, kredi tutarının belli bir oranına kadar kefil olabilmektedir. Bankalarca kullandırılacak kredilerin kefaleti kapsamında KGF, KOBİ’lerin kredi değerliliğinin tespitinde öncelikli olarak bankanın görüşünü önemsemekte ve kredi riskinin belli bir oranda banka tarafından üstlenilmesini esas almaktadır.
Kefalet limitleri değişkenlik göstermektedir
KGF’nin kefalet limitleri destek türlerine göre değişkenlik göstermektedir. Bankacılık Kanunu’na göre bir risk grubuna dâhil firmalar ayrı ayrı kefalet talebinde bulunmak koşuluyla kefalet limitinden yararlanabilirler. Ancak risk grubuna dâhil firmaların yararlanacakları toplam kefalet limiti sınırlandırılmıştır. TÜBİTAK, KOSGEB ve TTGV gibi kuruluşlara hitaben düzenlenecek kefalet mektuplarında üst limit KGF öz kaynağından bir risk grubu için verilecek toplam kefalet limiti ile sınırlıdır.
Kredi değerliliğine bağlı olarak bir KOBİ, hem KGF’nin özkaynağı hem de Hazine Müsteşarlığı’ndan sağlanan fon kapsamında verilen kefalet desteğinden tanımlanan limitler dâhilinde ayrı ayrı yararlanabilir. KGF, kefalet vadesini kredi vadesine göre belirlemektedir. Teminat mektubu kredilerinde ihale şartnamelerinde ya da idareyle yapılacak sözleşmelerde belirtilen sürelere uygun olarak süresiz kefalet verilen uygulamaları da bulunmaktadır.
KOBİ, KGF tarafından lehine tahsis edilen kefalet limitini kullanım süresi içerisinde kısım kısım kullanabileceği gibi, tamamını bir defada da kullanabilir. Ayrıca KOBİ, KGF tarafından bir KOBİ başına tahsis edilebilecek azami limiti baştan talep etmek yerine ihtiyacına göre zaman içerisinde peyderpey de talep edebilir.
Kefalet taleplerinin değerlendirilmesi
Kefalet talepleri KGF’nin ortaklarının kredi ve kredilendirme konularında yetkin temsilcilerden oluşan Hazine ve Özkaynak Kredi Komiteleri tarafından ayrı ayrı değerlendirilmektedir. Özkaynak kapsamında verilen kefaletle Hazine Müsteşarlığı’ndan sağlanan fon kaynaklı kefalet başvuruları arasında farklılık bulunmamaktadır. KGF’nin kefaletinden yararlanmak isteyen KOBİ’lerin bankalardan kullanacakları krediler için KGF’nin ortağı olan bankalar ve bu bankaların finansal kiralama şirketlerinden herhangi birine başvuruda bulunmaları yeterli olacaktır.
Doç. Dr. Kadir Tuna