Muhasebede Hata ve Hile

Hile kavramı; birini aldatmak, yanıltmak için yapılan düzen, dolap, oyun olarak tanımlanmaktadır. Muhasebe hileleri ise belli bir amaçla işletme kayıt, belge ve hesaplarının gerçek durumu yansıtmayacak şekilde düzenlenmesi, tahrif edilmesi veya gizlenmesi olarak tanımlanmaktadır.

Hilenin tanımı daha geniş olarak şu şekilde yapılabilmektedir: “Muhasebeyle ilgili olayın oluşumu, belgelenmesi, kaydedilmesi ve işletmeyle ilgili çıkar çevrelerine rapor edilmesi aşamasında kötü niyetle ulusal ve uluslararası mevzuata aykırı davranarak ilgili çıkar çevrelerinin maddi zarara uğramalarına neden olmaktır.

Muhasebe hilesi yapmanın amaçları çok çeşitli olabilir. Başlıca olanlarını şu şekilde sıralamak mümkündür:
  • Zimmetlerin gizlenmesi
  • Ortakların birbirini yanıltma istekleri
  • Daha az kâr dağıtma isteği
  • Yolsuzlukların gizlenmesi
  • Hak edilmeyen teşviklerden yararlanma arzusu
  • Vergi kaçırma düşüncesi
Muhasebe hata ve hilelerinin ayrımında temel yol kasıt olmakla birlikte bazı durumlarda muhasebede meydana gelen düzensizliğin muhasebe hatası veya muhasebe hilesi olarak değerlendirilmesinde aşağıdaki ilkelerden yararlanmak mümkündür: 
  • Düzensizliğin aynı yönde sürekli devam etmesi durumunda muhasebe hilesinin varlığı,
  • Hesabın karşıtı ile düzensizliğin hemen anlaşılması olanağı varken yanlışlığı gidermek için yeni bir yanlışlığın yapılması halinde muhasebe hilesinin varlığı,
  • Küçük işletmelerde büyük tutarlarda düzensizliğe yer verilmesinde muhasebe hilesinin varlığı, büyük işletmelerde küçük tutarlarda düzensizliklerin meydana gelmesi durumunda ise muhasebe hatasının varlığı,
  • Düzensizliğin işletme sahibi, yöneticileri ve çalışanları yararına, diğer kişilerin dolaylı veya dolaysız zararına olması halinde muhasebe hilesinin varlığı kabul edilmektedir.
Muhasebe hileleri günümüzde işletmelerin iflasına ve yatırımcıların mağdur olmasına kadar varabilecek çok büyük zararlara neden olmaktadır.
 

Doç. Dr. Kadir Tuna

Uzman Hakkında

Prof. Dr. Kadir Tuna
Finansal Yönetim

İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi İngilizce İktisat Bölümü’nden 1999 yılında mezun oldu. Yüksek lisans ve doktorayı aynı üniversitenin Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde tamamladı.
İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi ve Bankacılık Araştırma Merkezi Müdürü’dür.

Başta İstanbul Üniversitesi olmak üzere çeşitli üniversitelerde bankacılık ve finans konularında lisans ve yüksek lisans düzeylerinde dersler vermektedir. 2003 yılında 5411 sayılı Bankacılık Kanunu Tasarısı TBMM Bütçe Plan Komisyon üyesi, 2005 yılında DPT 9. Kalkınma Planı Finansal Hizmetler Özel İhtisas Komisyon üyesi, 2008 yılında T.C Ulaştırma Bakanlığı İntermodal Finansman Özel İhtisas Komisyonu üyesi ve 2012 yılında T.C Kalkınma Bakanlığı 10. Kalkınma Planı Finansal Hizmetler Özel İhtisas Komisyon üyesi olarak görev yaptı. Tuna, aynı zamanda Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Çatı Dergisi Danışma Kurulu üyesi, Halkbank Beraber dergisi ve Takvim Gazetesi köşe yazarıdır. Televizyonlarda ekonomi alanında yorumculuk yapan Tuna’nın uzmanlık alanı ekonomi, bankacılık ve finanstır

Tüm Uzmanlar
Uzmanın Diğer Makaleleri