İş modelleri, işteki değişikliklerle ayarlanabilen ve senkronize edilebilen basit ve dinamik araçlar olarak tasarlanmıştır. Doğru kullanılırsa işinizi potansiyel ortaklara, çalışanlara, müşterilere ve yatırımcılara ikna edici bir şekilde açıklamak için güçlü bir araç olabilirler. Bir iş modelini, şirketinizin stratejisinin tüm farklı bölümlerini ve bunların nasıl ilişkili ve birbirine bağlı olduğunu gösteren bir çizim olarak düşünmek faydalıdır. Başkalarına anlatması kolay, basit ve anlaşılır bir tasarımla işletmenin nasıl para kazandığını gösterir.

Bir iş modeli, bir şirketin kâr elde etme ve işletmenin müşteriler için nasıl sürekli değer yaratacağını gösteren planıdır. Değer önerisi, ürün veya hizmeti rakiplerden neyin farklılaştırdığını ve müşteri sorunlarına yönelik mevcut çözümü ele aldığı için iş modelinin can damarıdır. Kâr modeli ise gelir akışlarını ve maliyet yapılarını içerdiği için iş modelinin diğer kritik yönüdür. Rekabet ortamındaki ve makro-çevresel güçlerdeki değişiklikleri yansıtmak için rutin olarak analiz edilmesi ve güncellenmesi amaçlanan dinamik bir modeldir. Bu kapsamda bir iş modeli oluştururken modelin cevap vermesi gereken unsurlar aşağıda yer almaktadır.

1. Değer önerisi-Bir şirketin ürün veya hizmetinin müşterilere sağladığı benzersiz değer.

2. Müşteri segmentleri-Şirketin ürün veya hizmetinin hedeflediği müşteriler.

3. Müşteri ilişkileri-Şirketin müşterileriyle nasıl ilişki kurduğu.

4. Kanallar-Bir şirketin müşterilerini kazanmak, elde tutmak ve geliştirmek için kullandığı kanallar.

5. Gelir akışları-Gelir yaratmanın farklı alanları ve şirketin nasıl sürekli nakit akışı ürettiği.

6. Anahtar ortaklıklar-Şirketin, işin verimliliğini ve ölçeklenebilirliğini artırmak için oluşturduğu stratejik ortaklıklar.

7. Anahtar kaynaklar-Şirketin sahip olduğu, müşterilere diğer şirketlerin sağlayamadığı farklı bir değer sunmasına izin veren varlıklar ve bilgi.

8. Kilit faaliyetler-Şirketin stratejisini uygulamasına ve pazarda mevcudiyet kurmasına olanak sağlayan rutin faaliyetler.

9. Maliyet yapısı-İş modeliyle ilişkili maliyetler ve maliyetleri azaltmak için hangi bileşenlerden yararlanılabileceği gibi hususlar iş modelinde açıklanmalıdır.

Belirtilen unsurları ortaya çıkartmak için firmanıza aşağıda yer alan soruları sormanız işinizi kolaylaştıracaktır.

1. Sorun-İşletmenizin çözmeye çalıştığı müşterinin sorunu nedir?

2. Çözüm-Şirketin müşteri sorununa çözümü veya çözüm kümesi nedir?

3. Eşsiz değer önerisi-Şirketin rakiplerinden ve müşterinin sorununa yönelik diğer çözümlerden nasıl ve neden farklıdır?

4. Temel ölçütler-İşletmenin nasıl performans gösterdiğini ortaya koyan performans göstergeleri.

5. Üstünlük avantajı-Şirketin sahip olduğu, kolayca kopyalanamayan veya satın alınamayan bir şey.

6. Kanallar-Müşterilere ulaşmak için hangi yollar kullanılmaktadır?

7. Müşteri segmentleri-Hedef pazar ve alfa kullanıcılar kimlerden oluşmaktadır?

8. Maliyet yapısı-İş modeliyle ilişkili maliyetler ve maliyetleri azaltmak için hangi bileşenlerden yararlanılmaktadır?

9. Gelir akışları-Gelir yaratmanın farklı alanları neler ve şirket sürekli nakit akışını nasıl üretmektedir?

Dr. Selim Süleyman

27.02.2023