Girişimcinin karşılaştığı en zor durumlar; geleceği tahmin edebilmek, önemli değişimleri önceden görebilmek ve vizyonunu tanımlayabilmektir. Bu zorluklarla başa çıkmak için pazarlama planı önemli bir araç niteliği taşır.
Pazarlama planı hazırlamak zor olması, zaman istemesi ve hazırlanma sürecinde sabırsızlık
gösterme gibi nedenlerle pek uğraşılmak istenmeyen bir çalışma olabilmektedir. Her şeyi son ana bırakma gibi bir eğilimimizin olduğu çok açık. Birçok şeye zaman bulabilirken pazarlama eylemlerini bir plan içerisinde düşünme ve gerçekleştirme konusunda oldukça cimri davranmaktayız. Kısa dönemli kararlar alma, kararlarda sezgiselliği tercih etme, “tüm güç bende olacak” düşüncesi, girişimcilerin pazarlama planı oluşturmada ortaya çıkardıkları engeller arasında sayılabilir. Bunda bir parça haklılık payı vardır. Girişimci hem tanımı hem de doğası gereği sınırlı olanaklar içerisinde hareket eder. Pazarlama, finans gibi konularda kaynak, bilgi ve zaman kısıtları vardır. Tüm işlevleri çoğu zaman kendisi yürütme durumunda kaldığından bilgi, deneyim ve derinlemesine sistemli analiz eksikliği kendini ileri düzeyde gösterir. Öte yandan az sayıda sipariş alabilme, sınırlı sayıda müşterilerle çalışma ve çalışanların sayısının az olması gibi nedenlerle girişimci sınırlı etkiler yaratabilmektedir. Bütün bu kısıtlı kaynaklar ve etkilere karşın Lee lacocca’nın söylediği gibi “Düşünceleri yazıya dökebilmek, onlara ulaşmada ilk adımdır.” sözü tüm girişimcilere rehber olmalıdır.
Pazarlama eylemlerinin nasıl gerçekleşeceğini tanımlayan ilk pazarlama planı, genellikle bir yıllık süreyi kapsayacak biçimde, iş planının bir parçası olarak hazırlanmalıdır. Planı sürekli olarak güncelleştirme gereği, geçen senenin verileri ve beklentilerinin bu seneki pazar koşullarında geçerli olmamasından kaynaklanır. Açıkça söylemek gerekir ki; ilk olarak hazırlanan pazarlama planı sorunların hepsini çözemez. Zaman içerisinde edinilen deneyimler ve geliştirilen yaklaşımlar daha pratik ve etkin bir plan oluşturmaya yardımcı olabilecektir.
Pazarlama planı hazırlama, ilk yıllarda daha fazla zaman harcamayı gerektirir. İleriki yıllarda girişimcinin yönetim biçimi ortaya çıkmış ve yapı oluşmuş olacağından daha az zamanda hazırlanabilecektir. İlk planı hazırlamada bir-iki ay gibi zaman ayırmak kaçınılmaz olmaktadır. İyi bir plan hazırlamak için gerekli bilgiler, işletmenin ikinci ve üçüncü yıllarında daha kolay elde edilebilecektir. Nedeni, yıl içerisinde gerçek durum ile karşılaşılmış olmasıdır. Satış rakamları netleşmiş, hem rekabet durumu hem de müşterilerin beklentileri, ihtiyaçları kendini açık ve net biçimde göstermiş olacaktır.
Bilgi, pazarlama planının hazırlanmasında en büyük yardımcıdır ve güncel, doğru, tarafsız olmak zorundadır. Plan hazırlanırken hangi nitel ve nicel bilgilere ihtiyaç olduğunu ön çalışma ile belirlemek gerekir.
Dr. Selim SÜLEYMAN