Süs bitkileri ve çiçekler özel günlerde, sosyal toplantılarda, etkinliklerde dekoratif amaçlı kullanılmaktadır. Ekonomiye katma değer sağlayan ve büyük ihracat potansiyeli ile günümüzde önemi giderek artan süs bitkisi sektörü, son yıllarda tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de gelişen sektörlerden biridir. Süs bitkileri; kesme çiçekler, dış mekân süs bitkileri, saksılı ya da iç mekân süs bitkileri ve çiçek soğanları olmak üzere dört gruba ayrılmaktadır. Bu itibarla çiçekçilik sektörü dış ticaret verileri; “0601: Çiçek soğanları, 0602: Canlı bitkiler, 0603: Kesme çiçekler ve 0604: Çiçek yosunları” Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) kodlarına ait ürünler ele alınarak değerlendirilmiş olup, son beş yıla ilişkin dış ticaret rakamları aşağıda yer almaktadır:

Kaynak: TradeMap (Bin ABD Doları)

Süs bitkileri sektörü yurt içindeki gelişmesinin yanında her yıl dış ticaret hacmini de genişleten bir sektör konumundadır. Çiçekçilik sektörü ihracat faaliyetleri son beş yıl içinde dalgalı görünüm seyretse de artış eğilimi gösterdiği görülmektedir, nitekim 2022 yılında toplam 138,2 milyon dolarlık ihracat gerçekleşmiştir. 2022 yılının ilk yedi ayında 90,6 milyon dolarlık ihracat yapılmış, 2023 yılının aynı döneminde yaklaşık yüzde 3 artış yaşanarak 92,9 milyon dolar ihracat değerine ulaşılmıştır.

2022 yılında en çok süs bitkileri ihracatı yapılan ilk üç ülke Hollanda, Almanya ve Özbekistan iken, ihracat faaliyetlerinde diğer önemli pazarlar sırasıyla Azerbaycan, Birleşik Krallık, Gürcistan, Türkmenistan, Irak, Rusya ve İtalya olmuştur. Ayrıca süs bitkileri ihracatında en yüksek payın canlı bitkilere ait olduğu ve son üç yıl içinde tekrar artış gösterdiği görülmektedir. 2022 yılında ihracat bir önceki yıla göre yüzde 2 artmış, toplam 73,9 milyon dolarlık ihracat gerçekleşmiştir. Canlı bitkiler ihracatında Özbekistan, Azerbaycan, Almanya ve Gürcistan en önemli pazarlardır. Kesme çiçek ihracat değeri sürekli artış eğilimi gösterse de 2022 yılında düşme eğilimine girerek 49,5 milyon dolara gerilemiştir. Bu ürün grubunda en önemli pazarlar sırasıyla Hollanda, İngiltere, Rusya olmuştur.

Süs bitkileri üretiminin yapıldığı ülkelerde iklim şartlarının elverişli olması, arazi ve işçilik maliyetlerinin düşük olması gibi üretim avantajlarının bulunması önem teşkil etmektedir. Bu bağlamda ülkemiz sektörde sahip olduğu uygun iklim koşulları, coğrafi olarak avantajlı konumu, pazar ülkelerine olan yakınlığı ve ucuz iş gücüne sahip olmasıyla avantajlı ülkeler arasında yerini almaktadır. Aynı zamanda coğrafi konumu itibari ile gelişmekte olan komşu ülkelere sahip olan ülkemizin hedef pazarları arasında Türki Cumhuriyetler başta olmak üzere Arap ülkeleri de yer almaktadır. Bu itibarla söz konusu avantajlar doğrultusunda Arap ülkelerine, Türki Cumhuriyetlere ve komşu ülkelere yapılacak ihracat faaliyetlerini arttırmaya yönelik yatırımlar ile sektörün hızla gelişeceği öngörülmekte, dünya pazarında yerini alacağı düşünülmektedir. Tarım sektörü için yapılacak yeni pek çok uygulama ve verilecek desteklerin süs bitkileri sektörünü doğrudan ya da dolaylı ilgilendirdiği bilinmekte, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından söz konusu faaliyetlere yönelik destekler çiçekçilik sektörü için önem teşkil etmektedir.

Dr. Selim Süleyman

23.11.2023