Yapay zekâ, özellikle rutin ve düşük beceri gerektiren işlerde çalışan sayısını azaltma potansiyeline sahipken, yeni becerilere olan talebi artırabilir. Çalışan sayısındaki değişim, sektöre ve yapay zekânın hangi görevlerde kullanıldığına göre farklılık gösterir.

Yapay zekâ; veri girişi, raporlama, müşteri hizmetleri gibi sık tekrar eden görevleri otomatik hale getirerek bu alanlarda insan gücü ihtiyacını azaltabilir. İşletmeler maliyetleri düşürmek amacıyla yapay zekâyı tercih edebilir. Bu, özellikle büyük ölçekli şirketlerde çalışan sayısını azaltma yönünde bir strateji olarak uygulanabilir. Yapay zekâ teknolojileri işlemleri hızlandırarak aynı görevin daha az insanla yapılmasını sağlayabilir. Bu da bazı pozisyonların gerekliliğini azaltabilir. Yapay zekâ genellikle basit, düşük beceri gerektiren işleri kolayca üstlenebilir. Bu tür işlerde çalışan sayısı azalma eğilimindedir. Yapay zekâ rutin görevleri üstlenirken, daha analitik ve stratejik işlere olan talep artabilir. Ancak, bu geçiş sırasında bazı düşük becerili işlerde istihdam azalmaları olabilir. Yapay zekâ bazı işlerin tam zamanlı insan gücü yerine yarı zamanlı veya proje bazlı olarak yürütülmesine imkân tanıyabilir. Bu da sürekli çalışan sayısını azaltabilir. Yapay zekâ yeni iş fırsatları yaratabilir; veri analitiği, AI geliştirme, güvenlik ve etik uzmanlıkları gibi… Ancak bu yeni işler farklı yetenekler gerektirdiğinden toplam çalışan sayısında değil ama işin niteliğinde değişim olabilir. Şirketler, yapay zekâ ile maliyet avantajı sağlamak için bazı rollerden vazgeçebilir. Özellikle rekabet yoğun sektörlerde yapay zekâ iş gücü yapısını dönüştürme baskısını artırabilir.

Yapay zekâ teknolojilerinin iş gücü üzerinde azaltıcı etkisi olabilir, ancak bu etki sektöre, işin niteliğine ve yapay zekânın nasıl kullanıldığına bağlı olarak değişiklik gösterir. Yapay zekâ rutin ve tekrarlayan görevleri otomatikleştirme yeteneğine sahiptir. Bu nedenle veri girişi, müşteri hizmetlerinde sık sorulan sorulara yanıt verme, muhasebe işlemleri gibi tekrarlanan görevlerde çalışan sayısının azalması söz konusu olabilir.

Özellikle çağrı merkezleri ve müşteri destek hizmetlerinde chatbotlar sayesinde çalışan ihtiyacı azalabiliyor. Yapay zekâ teknolojileri sayesinde veri analizi, makine öğrenmesi, algoritma geliştirme gibi alanlarda uzmanlaşmış nitelikli iş gücüne olan talep artar. Dolayısıyla, çalışan sayısında azalma değil, farklı becerilere sahip çalışanlara geçiş görülür. Bu durum, çalışanların teknolojiye uyum sağlamalarını ve yeni beceriler kazanmalarını gerektiriyor.

Otomasyon, iş süreçlerini hızlandırarak işletmelerin maliyetlerini düşürür. Bu da işletmelerin kaynaklarını yeni iş alanlarına veya geliştirme projelerine yönlendirmesine olanak tanır ve dolayısıyla istihdam yaratabilir. Örneğin, üretim süreci hızlandıkça yeni ürün geliştirme ya da müşteri deneyimi geliştirme ekipleri oluşabilir.

Sağlık, lojistik ve finans gibi sektörlerde yapay zekâ, çalışan sayısını azaltmaktan çok iş yapış şekillerini değiştiriyor. Örneğin, finans sektöründe kredi analizleri AI ile otomatikleştirilebilir ancak, daha yüksek katma değerli finansal danışmanlık hizmetlerine talep artar. Yapay zekânın insan becerisini tamamlayıcı olduğu sektörlerde, çalışan sayısında azalma yerine, iş tanımlarında değişim gözlenir.

Yapay zekâ, iş gücünü tamamen ortadan kaldırmaktan çok, işlerin doğasını değiştiriyor ve çalışanları daha stratejik, yaratıcı, analiz gerektiren işlere yöneltiyor. Bu süreç, uyum sağlayan çalışanlar için yeni fırsatlar yaratırken, bazı pozisyonlarda azalmaya da yol açabilir.

Prof. Dr. Kadir Tuna
31.10.2024