Şartlı sermaye artırımı; pay senetleri ile değiştirilebilir tahvil ihracında ve çalışanlara dönük yapılabilecek sermaye artırımlarında, alıcının değiştirme ve alım haklarını kullanmasına bağlı olarak yapılabilecek bir sermaye artırımı sistemidir. Bu sisteminin temelinde, şirketten bazı menkul kıymetler dolayısıyla alacaklı konumunda olanlar ile çalışanların sermayeye katılmalarının sağlanması amacı yatmaktadır (Erdem&Erdem Hukuk Bürosu, https://www.erdem-erdem.av.tr/bilgi-bankasi/sarta-bagli-sermaye-artirimi). Bu hususta genel kurul, yeni çıkarılan tahviller veya benzeri borçlanma araçları nedeniyle şirketten veya topluluk şirketlerinden alacaklı olanlara veya çalışanlara, esas sözleşmede değiştirme veya alım haklarını kullanmak yoluyla yeni payları edinmek hakkı sağlamak suretiyle sermayenin şarta bağlı artırılmasına karar verebilir. Şartlı olarak artırılan sermayenin toplam itibarî değeri sermayenin yarısını aşamaz. Yapılan ödeme en az nominal değere eşit olmalıdır.

Değiştirme ve alım hakları, esas sözleşmenin şarta bağlı sermaye artırımına ilişkin hükmüne gönderme yapan yazılı bir beyan ile kullanılır; mevzuat, ihraç izahnamesinin yayımlanmasını gerekli gördüğü takdirde buna da göndermede bulunulur. Taahhüdün ifası, para yatırılması veya takas yoluyla bir mevduat veya katılım bankası aracılığıyla gerçekleştirilir. Pay sahipliği hakları sermaye taahhüdünün ifası ile doğar. Yönetim kurulu, sermaye artırımı beyannamesinde, yeni çıkarılan payların sayısını, itibarî değerini, türlerini, belirli gruplara tanınan imtiyazları veya hesap döneminin sonundaki sermayenin durumunu belirler.

Şarta bağlı sermaye artırımında şirket esas sözleşmelerinin de mutlaka aşağıda belirtilen hususları içermesi gerekmektedir:

a) Şarta bağlı sermaye artırımının itibarî değeri,

b) Payların sayılarını, itibarî değerlerini, türleri,

c) Değiştirme veya alım hakkından yararlanabilecek grupları,

d) Mevcut pay sahiplerinin rüçhan haklarının kaldırılmış bulunduğunu ve bunun miktarı,

e) Belli pay gruplarına tanınacak imtiyazlar,

f) Yeni nama yazılı payların devrine ilişkin sınırlamalar.

Pay senedi sahiplerinin korunması

Şarta bağlı sermaye artırımında, tahvillere ve benzeri borçlanma araçlarına bağlı olarak değiştirme ve alım hakları içeren senetler ihraç edildiği takdirde, bunlar önce mevcut payları oranında pay sahiplerine önerilir. Bu önerilmeye muhatap olma hakkı, haklı sebeplerin varlığında kaldırılabilir veya sınırlandırılabilir. Şarta bağlı sermaye artırımı için gerekli olan rüçhan ve önerilmeye muhatap olma haklarının kaldırılması veya sınırlandırılmasından dolayı hiç kimse haklı görülmeyecek bir şekilde yararlandırılamaz veya kayba uğratılamaz.

Değiştirme veya alım hakkını haiz bulunan kişilerin korunması

Kendilerine nama yazılı payları iktisap etme hakkı tanınmış bulunan değiştirme veya alım hakkını haiz alacaklılar veya çalışanlar, bu tür payların devirlerinin sınırlandırılmış olduğu gerekçesiyle söz konusu hakları kullanmaktan engellenemezler. Diğer taraftan değiştirme veya alım hakları, sermaye artırımı yapılması, yeni değiştirme veya alım hakları tanınması veya başka bir yolla kayba uğratılamaz.

Prof. Dr. Ali Hepşen

17.05.2023