Sürdürülebilirlikle ilgili finansal bilginin karşılaştırılabilir, doğrulanabilir, zamanında sunulmuş ve anlaşılabilir olması durumunda faydası artar.

Karşılaştırılabilirlik

Genel amaçlı finansal raporların asli kullanıcıları tarafından verilen kararlar, bir yatırımı satmak veya elde tutmak ya da bir raporlayan işletmeye veya diğerine yatırım yapmak gibi alternatifler arasında tercih yapmalarını gerektirir. Karşılaştırılabilirlik, kullanıcıların unsurlar arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları belirleyebilmesini ve anlayabilmesini sağlayan bir özelliktir. Diğer niteliksel özelliklerinden farklı olarak karşılaştırılabilirlik tek bir unsurla ilgili değildir. Karşılaştırma yapılabilmesi için en az iki unsur gerekmektedir. Bilgi, aşağıdakilerle karşılaştırılabiliyorsa (yani karşılaştırılabilir özellikte ise), kullanıcılar açısından daha faydalıdır:

(a) İşletme tarafından daha önceki dönemlerde sağlanan bilgiler ve

(b) Özellikle benzer faaliyetlerde bulunan veya aynı sektörde faaliyet gösteren, diğer işletmeler tarafından sağlanan bilgiler.

Sürdürülebilirlikle ilgili finansal açıklamalar, karşılaştırılabilirliği artıracak şekilde sunulmalıdır.

Doğrulanabilirlik

Doğrulanabilirlik, kullanıcılara bilgilerin tam, tarafsız ve doğru olduğuna dair güven vermeye yardımcı olur. Bilginin kendisini veya bilgiyi elde etmek için kullanılan girdileri teyit etmek mümkünse, bilgi doğrulanabilirdir. Doğrulanabilir bilgi, asli kullanıcılar için doğrulanamayan bilgiden daha faydalıdır. Doğrulanabilirlik, bilgili ve çeşitli bağımsız gözlemcilerin belirli bir açıklamanın gerçeğe uygun sunulduğu hususunda, tam bir anlaşmaya varmasalar da görüş birliğine varabilmeleri anlamına gelir. Nicel bilginin doğrulanabilir olması için tek bir nokta tahmini olması gerekmez. Bir dizi olası tutarlar ve ilgili olasılıklar da doğrulanabilir niteliktedir. Sürdürülebilirlikle ilgili finansal bilgi, bu bilginin doğrulanabilirliğini artıracak şekilde sağlanmalıdır. Doğrulanabilirlik, örneğin aşağıdaki şekillerde artırılabilir:

(a) İşletmenin iş kolu, diğer işletmeler veya işletmenin faaliyet gösterdiği dış çevre hakkında; asli kullanıcılara sunulan bilgilerle karşılaştırılarak doğrulanabilecek diğer bilgilerin ilave edilmesi,

(b) Tahmin veya yaklaşımları üretmek için kullanılan hesaplama yöntemleri ile girdiler hakkında bilgi sağlanması ve

(c) İşletmenin yönetim kurulu, yönetim kurulu komiteleri veya eş değer organları tarafından incelenen ve mutabakata varılan bilgilerin sağlanması.

Zamanında Sunum

Zamanında sunum, bilginin karar verenlerin kararlarını etkileyebilecek bir zamanda kullanıma sunulması anlamına gelir. Genellikle bilgi eskidikçe faydası da azalır. Ancak bazı bilgiler, bazı kullanıcıların trendleri belirlemeye ve değerlendirmeye ihtiyaç duyması gibi nedenlerle raporlama dönemi sona erdikten uzun süre sonra da kullanışlı olmaya devam edebilir.

Anlaşılabilirlik

Sürdürülebilirlikle ilgili finansal bilgiler açık ve öz olmalıdır. Sürdürülebilirlikle ilgili finansal açıklamaların öz olabilmesi için bu açıklamalar;

(a) Bazen “standart metin” olarak adlandırılan ve işletmeye özel olmayan genel bilgilerden kaçınmalıdır,

(b) İlgili finansal tablolarda sağlanan bilgilerin gereksiz tekrarı da dâhil olmak üzere, genel amaçlı finansal raporlardaki bilgilerin tekrarından kaçınmalıdır ve

(c) Açık bir dil kullanmalı, anlaşılır şekilde kurulmuş cümleler ve paragraflar ihtiva etmelidir.

Bir açıklamanın sahip olabileceği en açık biçim, bilginin niteliğine bağlıdır ve açıklayıcı sözel metne ilave olarak tablolar, grafikler veya diyagramlar içerebilir. Grafikler veya diyagramların kullanılması durumunda, önemli detayların gizlenmesini önlemek amacıyla ilave metin veya tabloların kullanılmasına ihtiyaç duyulabilir.

Açıklık, raporlama dönemindeki gelişmelerle ilgili bilgileri, bir dönemden diğerine değişmeden kalan veya çok az değişen “daimî” bilgilerden ayırarak (örneğin; geçmiş raporlama döneminden bu yana işletmenin sürdürülebilirlikle ilgili değişen yönetişim ve risk yönetimi süreçlerinin özelliklerini ayrı ayrı açıklayarak) arttırılabilir.

Prof. Dr. Ali Hepşen 

12.06.2024