Uluslararası doğrudan yatırımlar (UDY), bir ülkenin sınırları dışındaki yatırımcıların o ülkeye üretim tesisleri kurarak, şube açarak, taşınmaz mal edinerek veya var olan bir şirketi tamamen ya da kısmen satın alarak yaptıkları yatırımlar olarak tanımlanmaktadır. Doğrudan yatırımlar gelişmekte olan ülkeler bakımından önemlidir çünkü yatırımcılar kârlılığı artırmak için verimliliği artırmaya, dolayısıyla yeni teknoloji getirmeye veya üretim biçiminde değişikliğe gitmeye dönük değişiklikler yapmaya odaklanırlar. Bu yolla ülkeye yeni teknoloji girer, yeni istihdam alanları açılır ve ihracat imkânları ortaya çıkar. Bu nedenlerle özellikle gelişmekte olan ülkeler uluslararası doğrudan yatırımları çekmeye uğraşır.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yayımlanan istatistiklere göre 2024 yılının ilk 6 ayında ülkemize net doğrudan uluslararası yatırım girişi (fiili giriş) 4 milyar 692 milyon ABD doları düzeyindedir. Bu tutarın içerinde uluslararası yatırımcıların Türkiye’deki yeni veya mevcut şirketleri ile iştirak ettikleri yerli sermayeli şirketlerdeki ortaklık paylarına ilişkin transferleri içeren, uluslararası doğrudan yatırım girişleri sermaye kaleminde yer alan “Yatırım” kalemi ise 2 milyar 846 milyon ABD dolarıdır. 4 milyar 692 milyon ABD dolarının 1 milyar 535 milyon doları ise gayrimenkul alımlarıdır.

2024 yılının ilk 6 aylık dönemi bir önceki yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında; “Yatırım” kaleminde %16’lık bir artış gözlenmektedir. 2023 yılının ilk 6 aylık döneminde 2 milyar 458 milyon ABD doları olan kalem, 2024 yılında 2 milyar 846 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir.

Bu tutarın 780 milyon ABD doları imalat sanayii sektöründen, 664 milyon ABD doları toptan ve perakende ticaret faaliyetlerinden, 346 milyon doları mali aracı kuruluşların faaliyetlerinden, 327 milyon doları ulaştırma, haberleşme ve depolama faaliyetlerinden kaynaklanmıştır.  

2 milyar 846 milyon ABD dolarının %72’si Avrupa ülkeleri ve %14’ü Asya ülkeleri, %13’ü ABD kaynaklıdır. Avrupa’dan sermaye girişinde sırasıyla Hollanda, Almanya ve İngiltere önde gelen ülkelerdir. 2023 yılına kıyasla, 2024 yılında Asya ülkeleri arasında Körfez, Yakındoğu ve Ortadoğu ülkelerinin payı azalmış, diğer Asya ülkelerinin payı artmıştır.

Kaynak: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, www.sanayi.gov.tr

Sena Gürsoy

28.10.2024