Uluslararası doğrudan yatırımlar; bir ülkenin sınırları dışındaki yatırımcıların o ülkeye üretim tesisleri kurarak, şube açarak, taşınmaz mal edinerek veya var olan bir şirketi tamamen ya da kısmen satın alarak yaptıkları yatırımlar olarak tanımlanmaktadır.

Doğrudan yatırımlar gelişmekte olan ülkeler bakımından önemlidir çünkü yatırımcılar kârlılığı arttırmak için verimliliği arttırmaya dolayısıyla yeni teknoloji getirmeye veya üretim biçiminde değişikliğe gitmeye dönük değişiklikler yapmaya odaklanırlar. Bu yolla ülkeye yeni teknoloji girer, yeni istihdam alanları açılır ve ihracat imkânları ortaya çıkar. Bu nedenlerle özellikle gelişmekte olan ülkeler uluslararası doğrudan yatırımları çekmeye uğraşırlar.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yayımlanan istatistiklere göre, 2002 yılından 2023 yılı Mart ayına kadar ülkemize toplam 181 milyar ABD Doları tutarında uluslararası doğrudan yatırım girişi olmuştur. Bu tutarın %73’ü Avrupa, %18’i Asya, %9’u ise Amerika kıtası ülkeleri kaynaklıdır.

Uluslararası doğrudan yatırımlar özellikle 2005-2008 yılları arasında ivmelenerek 2007 yılında yıllık bazda en yüksek değer olan 19,1 milyar dolar tutarına ulaşmış, son beş yılda ise yıllık 6-7 milyar dolar seviyesinde seyretmiştir.

2002-2023 Mart ayı arasındaki uluslararası doğrudan yatırımların sektörlere göre dağılımına bakıldığında; %63’lük bir orana sahip hizmetler sektörünü (alt sektör olarak finans ve sigorta ilk sıradadır) %24’lük bir oranla imalat sektörünün (gıda, içecek ve tütün imalatı ilk sıradadır) izlediği, enerji sektörünün ise %10’luk bir paya sahip olduğu görülmektedir.

Aynı dönemde ülkeler bakımından ise 28,3 milyar dolarlık uluslararası doğrudan yatırım girişi ve 3.038 şirket ile Hollanda birinci sırada yer almaktadır. İkinci sırada 14,4 milyar dolar ve 2.088 şirket ile ABD, üçüncü sırada 13,5 milyar dolar ve 3.205 şirketle İngiltere gelmektedir. Almanya, 7.985 ile şirket sayısı bakından Suriye’den sonra ikinci sırada yer alsa da 11,5 milyar dolarlık uluslararası doğrudan yatırım tutarıyla dördüncü sıradadır.

Kaynak: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı internet sitesi, www.sanayi.gov.tr

                  www.mahfiegilmez.com

Sena Gürsoy

24.08.2023