Vergilendirme hataları ve bu hataların düzeltilmesi Vergi Usul Kanunu’nun 116-126’ncı maddelerinde ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Vergi hatası, vergiye müteallik hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınması şeklinde tanımlanmıştır. Vergilendirme hataları “Hesap Hataları” ve “Vergilendirme Hataları” olarak iki başlıkta sınıflandırılmıştır.

“Hesap Hataları”, kendi içinde, matrah hataları, vergi miktarında hatalar ve verginin mükerrer alınması şeklinde üç başlık altında toplanmıştır. Bu üç tür hesap hatası şu şekilde açıklanabilir. Matrah hataları, vergilendirme ile ilgili beyanname, tahakkuk fişi, ihbarname ve kararlarda matraha ait rakamların veya indirimlerin eksik veya fazla gösterilmiş veya hesaplanmış olmasıdır. Vergi miktarında hatalar, vergi nispet ve tarifelerinin yanlış uygulanması, mahsupların yapılmamış veya yanlış yapılmış olması, ilgili vesikalarda verginin eksik veya fazla hesaplanmış veya gösterilmiş olmasıdır. Verginin mükerrer olması ise aynı vergi kanununun uygulanmasında belli bir vergilendirme dönemi için aynı matrah üzerinden bir defadan fazla vergi istenmesi veya alınmasıdır.

“Vergilendirme Hataları”, mükellefin şahsında hata, mükellefiyette hata, mevzuda hata, vergilendirme veya muafiyet döneminde hata olmak üzere dört başlık altında ortaya konulmuştur. Bu dört vergilendirme hatası şu şekilde açıklanabilir. Mükellefin şahsında hata, bir verginin asıl borçlusu yerine başka bir kişiden istenmesi veya alınmasıdır. Mükellefin şahsında hata, bir verginin asıl borçlusu yerine başka bir kişiden istenmesi veya alınmasıdır. Mükellefiyette hata, açık olarak vergiye tabi olmayan veya vergiden muaf bulunan kimselerden vergi istenmesi veya alınmasıdır. Mevzuda hata, açık olarak vergi mevzuuna girmeyen veya vergiden müstesna bulunan gelir, servet, madde, kıymet, evrak ve işlemler üzerinden vergi istenmesi veya alınmasıdır. Vergilendirme veya muafiyet döneminde hata, aranan verginin ilgili bulunduğu vergilendirme döneminin yanlış gösterilmiş veya süre itibarıyla eksik veya fazla hesaplanmış olmasıdır.

Vergi hatalarını düzeltme yetkisi vergi dairesi müdürüne aittir. Vergi hatalarının düzeltilmesine ilgili vergi dairesi müdürü karar verir. Bu hatalar düzeltme fişine dayanılarak düzeltilir. Hatanın mükellef aleyhine yapılmış olması hâlinde, fazla vergi aynı fişe dayanılarak terkin ve tahsil olunmuş ise mükellefe reddolunur. Düzeltme fişinin bir nüshası, reddedilecek miktarla müracaat edeceği muhasebe ve müracaat süresi zikredilmek suretiyle mükellefe tebliğ edilir. Mükellef tebliğ tarihinden başlayarak bir yıl içinde parasını geri almak üzere müracaat etmediği takdirde hakkı düşer.

Vergi hatalarını idare resen düzeltme yetkisine sahiptir. İdarece tereddüt edilmeyen açık ve mutlak vergi hataları resen düzeltilir. İdarenin resen düzeltmesi sonucu, kendi aleyhlerine düzeltme yapılan kimselerin düzeltmeye karşı vergi mahkemesinde dava açma hakları saklıdır.

Mükellef düzeltme talebinde bulunabilir. Mükellefler, vergi muamelelerindeki hataların düzeltilmesini vergi dairesinden yazı ile isteyebilirler. Düzeltme talep yazısının posta ile taahhütlü olarak gönderilmesi de mümkündür. Düzeltme işlemi beş yıllık zamanaşımı süresi için yapılır.

Düzeltme talebi vergi dairesince incelenir. Vergi dairesinin ilgili servisi düzeltme talebini kendi mütalaasını da ilave ederek düzeltme merciine gönderir. Düzeltme mercii olan vergi dairesi müdürü talebi yerinde gördüğü takdirde düzeltmenin yapılmasını emreder, yerinde görmediği takdirde keyfiyet düzeltme isteyene yazı ile tebliğ olunur.

Vergi iş ve işlemlerinde vergi hatasına rastlayan mükelleflerin bundan zarar görmemek için hatayı yapan vergi dairesine zamanaşımı süresi içinde yazılı olarak başvurmaları yerinde olacaktır.

Dr. Hüseyin Işık