Elektronik Defter Uygulaması ve Kapsamı

Bilgi teknolojisinde yaşanan gelişmeler, hem toplum hem de bireysel yaşamın hemen her alanında değişimlere yol açmış, iş ve işlemlerin daha kısa sürede ve hızlı yapılmasına olanak sağlamıştır. Öte yandan, küreselleşen dünyada artan ticaret ve rekabet, işletmelerin bilgi ihtiyacının daha hızlı bir şekilde karşılanmasını gerekli kılmıştır. Bu durum, bilgi teknolojisinden yararlanılarak geliştirilen uygulamaların işletmelerde daha yoğun ve yaygın bir şekilde kullanılması sonucunu ortaya çıkarmıştır. Muhasebede kullanılan bilgisayar sistemleriyle üretim, ticaret ve pazarlama gibi faaliyetlere ilişkin işlemlerin işletmelerce hem kolay bir şekilde yapılabilmesi ve hem de anlık takip edilebilmesi mümkün hâle gelmiştir.

Yaşanan tüm bu gelişmeler ülkemizde de elektronik uygulamalardan daha çok yararlanılması sürecinin başlamasına neden olmuştur. Bu kapsamda kayıt sistemine ilişkin yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesinde elektronik uygulamalar kullanılmaya başlanmıştır. Elektronik uygulama sürecinde önce e-Fatura, izleyen süreçte de e-Defter uygulamaları hayata geçirilmiştir. Bu uygulamalarla hız ve kolaylık yanında kayıt dışı ekonomik faaliyetlerin engellenmesi ve vergi gelirlerinde artış sağlanması hedeflenmiştir.

6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun "Defter Tutma Mükellefiyeti" başlıklı 66. maddesinin ikinci fıkrasında, yasa gereği tutulması gereken yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri, karar ve işletme defterinin elektronik ortamda veya dosyalama suretiyle tutulabileceği ve bu defterlerin açılış ve kapanış onaylarının şekli ve esasları ile bu defterlerin nasıl tutulacağının Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı’nca çıkarılacak müşterek bir tebliğle belirleneceği hükme bağlanmıştır. Diğer yandan, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 242. maddesinin ikinci fıkrasına göre, elektronik defter, kayıt ve belgelerin oluşturulması, kaydedilmesi, iletilmesi, muhafazası ve ibrazı ile defter ve belgelerin elektronik ortamda tutulması ve düzenlenmesi uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkili kılınmıştır. Bu düzenlemeler çerçevesinde çıkarılan 1 Sıra No.lu Elektronik Defter Genel Tebliği ile defterlerin elektronik ortamda oluşturulması, kaydedilmesi, muhafazası ve ibrazına ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.

Söz konusu tebliğde e-Defter, şekil hükümlerinden bağımsız olarak Vergi Usul Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu hükümleri gereğince tutulması zorunlu olan defterlerde yer alması gereken bilgileri kapsayan elektronik kayıtlar bütünü olarak tanımlanmıştır.
E-Defter uygulamasıyla defter kayıtlarının;

- Elektronik dosya biçiminde hazırlanmasına,
- Kâğıda bastırılmaksızın oluşturulması ve kaydedilmesine,
- Değişmezliğinin, bütünlüğünün ve kaynağının doğruluğunun elektronik imza/mali mühür araçları ile garanti altına alınmasına,
- İlgililer nezdinde ispat aracı olarak kullanılabilmesine olanak sağlanmıştır.

E-Defter uygulaması, e-Fatura uygulamasına geçiş zorunluluğu bulunan mükellefler ile Türk Ticaret Kanunu’nun 397. maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca bağımsız denetime tabi olan şirketler zorunlu bulunmaktadır. Öte yandan, e-Defter zorunluluğu kapsamına girmeyenlerden Defter Beyan Sistemi kapsamı dışında kalan mükelleflerin de istemeleri hâlinde e-Defter uygulamasına dahil olması mümkündür. E-Defter uygulamasına geçme zorunluluğu bulunan mükelleflerin; tam bölünme, birleşme veya tür değişikliğine gitmeleri hâlinde, devrolunan veya birleşilen tüzel kişi mükellefler ile tam bölünme veya tür değişikliği sonucunda ortaya çıkan yeni tüzel kişi mükellefler de elektronik defter uygulamasına geçmek zorundadır.

E-Defter uygulamasına dahil olma zorunluluğu bulunan mükelleflerden;

1- E-Fatura uygulamasına geçiş zorunluluğu bulunan mükellefler, e-Fatura uygulamasına geçiş süresi içinde (e-Fatura uygulamasına yıl içinde zorunlu olarak geçen mükellefler bakımından izleyen yılın başından itibaren),
2- 19/10/2019 tarihi itibarıyla Türk Ticaret Kanunu’nun 397. maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca bağımsız denetime tabi olan şirketler 1/1/2020 tarihinden itibaren,
3- 2020 ve müteakip yıllarda bağımsız denetime tabi olma şartlarını sağlayan mükellefler ise şartların sağlandığı yılı takip eden yılın başından itibaren, e-Defter uygulamasına geçmek ve edefter.gov.tr adresinde format ve standardı belirlenen defterleri e-Defter olarak tutmak zorundadırlar. E-Defter uygulamasına süresi içinde geçilmemesi ve defterlerin kâğıt ortamında tutulmaya devam edilmesi hâlinde ise hem Vergi Usul Kanunu’na göre ceza uygulanması hem de söz konusu defterlerin hiç tutulmamış sayılması gibi olumsuz sonuçlarla karşı karşıya kalınması söz konusu olacaktır.

Tamer AKSOY

Geri

Uzman Hakkında

Uzmanın Diğer Makaleleri

Tüm Makaleleri Görüntüle

Elektronik Defter Uygulaması ve Kapsamı

Uzman Hakkında

İşlem Başarılı!